Koper – wszystko, co powinieneś o nim wiedzieć. Czy warto go stosować?

Jako zioło i przyprawa koper jest powszechnie stosowany w celu poprawienia smaku różnych potraw. Często łączy się go z łososiem, ziemniakami i sosami na bazie jogurtu. Oprócz zastosowań kulinarnych koperek jest bogaty w wiele składników odżywczych i tradycyjnie był stosowany w leczeniu różnych dolegliwości, w tym problemów trawiennych, kolki u niemowląt i nieświeżego oddechu.

Jedna szklanka (9 gramów) świeżych gałązek koperku zapewnia około:

• Kalorie: 4 
• Witamina C: 8% dziennego zapotrzebowania
• Mangan: 5%
• Witamina A: 4%
• Kwas foliowy: 3%
• Żelazo: 3%.

Świeży koperek ma bardzo mało kalorii, ale jest zaskakująco dobrym źródłem kilku niezbędnych witamin i minerałów, w tym witaminy C, manganu i witaminy A. Witamina A jest niezbędnym składnikiem odżywczym, który jest ważny dla utrzymania wzroku i wspierania zdrowego układu odpornościowego. Odgrywa także rolę w reprodukcji męskiej i żeńskiej.

Podobnie witamina C jest niezbędna dla układu odpornościowego i pomaga w tworzeniu kości, gojeniu się ran i metabolizmie. Ponadto wykazano, że jest silnym przeciwutleniaczem, który pomaga chronić komórki przed uszkodzeniem spowodowanym przez niestabilne cząsteczki zwane wolnymi rodnikami.

Koper jest również dobrym źródłem manganu. Chociaż jest potrzebny w bardzo małych ilościach, jest niezbędnym minerałem, który wspiera prawidłowe funkcjonowanie mózgu, układu nerwowego oraz metabolizm cukru i tłuszczu. Ponadto świeży koperek stanowi 1-2% dziennej zalecanej porcji wapnia, miedzi, magnezu, potasu, ryboflawiny i cynku.

Ponieważ jednak świeży koperek jest zwykle spożywany w mniejszych ilościach niż 9 g, ilość składników odżywczych, które otrzymasz po posypaniu nim jedzenia, będzie znacznie mniejsza. Jeśli chodzi o nasiona kopru, mają wiele podobnych korzyści odżywczych. Jedna łyżka stołowa (6,6 g) nasion zapewnia 8% dziennego zapotrzebowania na wapń, 6% na żelazo i 1-5% na magnez, mangan, fosfor i potas.

Potencjalne korzyści stosowania kopru

Oryginalnie w języku staronordyckim koperek nazywano „dilla”, co oznacza uspokojenie. Był używany od czasów starożytnych do leczenia kolki u niemowląt i chorób trawiennych, a także do pomocy w karmieniu piersią.

Chociaż te bardziej tradycyjne zastosowania nie zostały poparte badaniami, wykazano, że koperek ma inne potencjalne korzyści zdrowotne.

Jest bogaty w przeciwutleniacze

Przeciwutleniacze to naturalnie występujące związki, które pomagają chronić komórki przed uszkodzeniami powodowanymi przez niestabilne cząsteczki znane jako wolne rodniki.

W rezultacie badania sugerują, że spożywanie pokarmów bogatych w przeciwutleniacze może pomóc w zmniejszeniu przewlekłego stanu zapalnego i zapobieganiu, a nawet leczeniu niektórych chorób, w tym chorób serca, choroby Alzheimera, reumatoidalnego zapalenia stawów i niektórych form raka. Stwierdzono, że zarówno nasiona, jak i liście koperku są bogate w kilka związków roślinnych o właściwościach przeciwutleniających, w tym:

• Flawonoidy. Te związki roślinne są związane ze zmniejszonym ryzykiem chorób serca, udaru mózgu i niektórych postaci raka. Mogą również odgrywać ważną rolę w zdrowiu mózgu
• Terpenoidy. Związki te znajdują się w olejkach eterycznych i mogą chronić przed chorobami wątroby, serca, nerek i mózgu
• Garbniki. Wykazano, że taniny odpowiedzialne za gorycz w wielu produktach roślinnych mają silne właściwości przeciwutleniające, a także działanie przeciwdrobnoustrojowe.

Ponadto koperek jest dobrym źródłem witaminy C, która również wykazuje silne właściwości przeciwutleniające.

Może korzystnie wpływać na zdrowie serca

Choroby serca są główną przyczyną śmierci na całym świecie. Jednak Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że prawie 75% przypadków chorób serca można by zapobiec, zmniejszając czynniki ryzyka, takie jak niewłaściwa dieta, palenie tytoniu i brak aktywności fizycznej. Dodatkowe czynniki ryzyka chorób serca obejmują podwyższone ciśnienie krwi, poziom trójglicerydów i cholesterolu LDL (zły), a także przewlekłe zapalenie.

Wykazano, że flawonoidy, podobnie jak te znalezione w koperku, chronią zdrowie serca ze względu na ich silne właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne. Ponadto badania na zwierzętach sugerują, że ekstrakt z kopru może mieć działanie obniżające poziom cholesterolu i trójglicerydów. Jednak badania na ludziach w bardziej mieszanych.

Jedno badanie z udziałem 91 osób z wysokim poziomem cholesterolu całkowitego i trójglicerydów wykazało, że przyjmowanie 6 tabletek ekstraktu z koperku dziennie przez 2 miesiące znacznie poprawiło poziomy cholesterolu całkowitego i trójglicerydów, ale nie zmieniło poziomu HDL (dobrego) cholesterolu.

Jednak w innym badaniu przeprowadzonym na 150 osobach z wysokim poziomem cholesterolu i trójglicerydów nie zaobserwowano istotnych zmian w poziomie cholesterolu lub trójglicerydów po 6 tygodniach codziennego przyjmowania tabletek z koperkiem. Należy jednak zauważyć, że w większości badań dotyczących wpływu kopru na zdrowie serca stosowano wyciągi. W rezultacie nie jest jasne, w jaki sposób świeży lub suszony koperek może wpłynąć na zdrowie serca.

Ogólnie rzecz biorąc, choć przeciwutleniacze w ekstraktach z kopru mogą korzystnie wpływać na ogólne zdrowie serca, potrzebne są dalsze badania u ludzi, aby ocenić skuteczność kopru na poziomie cholesterolu i trójglicerydów.

Może pomóc obniżyć poziom cukru we krwi

Chronicznie wysoki poziom cukru we krwi jest niepokojący, ponieważ mogą zwiększać ryzyko takich chorób, jak insulinooporność, zespół metaboliczny i cukrzyca typu 2. Sugerowano, że koper ma działanie obniżające stężenie cukru we krwi. Kilka badań na zwierzętach z cukrzycą wykazało znaczną poprawę poziomu cukru we krwi na czczo przy codziennych dawkach wyciągu z kopru. Mimo to badania na ludziach są ograniczone.

Może mieć właściwości przeciwnowotworowe

Monoterpeny to klasa terpenów, które są naturalnie występującymi związkami roślinnymi, które są powiązane z właściwościami przeciwnowotworowymi, przeciwwirusowymi, przeciwgrzybiczymi i przeciwzapalnymi. Są powszechnie spotykane w olejkach eterycznych roślin, takich jak koperek i zostały skojarzone z właściwościami przeciwnowotworowymi.

Mówiąc dokładniej, d-limonen jest rodzajem monoterpenu, który, jak wykazały badania, może pomóc w zapobieganiu i leczeniu raka płuc, piersi i jelita grubego.

Ponieważ koperek jest bogaty w monoterpeny, szczególnie d-limonen, może mieć właściwości przeciwnowotworowe. Jednak obecnie nie ma badań dotyczących skuteczności kopru lub ekstraktu z koperku w odniesieniu do ryzyka lub leczenia raka.

Inne potencjalne korzyści

Koper może również przynieść korzyści zdrowotne z poniższych powodów:

• Właściwości przeciwbakteryjne. Olejki eteryczne w koperku działają antybakteryjnie, zwalczając potencjalnie szkodliwe bakterie, takie jak Klebsiella pneumoniae i Staphylococcus aureus
• Zdrowe kości. Koper zawiera wapń, magnez i fosfor – wszystkie są ważne dla zdrowia kości
• Skurcze menstruacyjne. Olejki eteryczne w koperku mogą pomóc złagodzić ból spowodowany skurczami podczas miesiączki. Jednak badania są obecnie ograniczone i dają mieszane wyniki.

Potencjalne skutki uboczne

Koper jest ogólnie bezpieczny do spożycia. Jednak w rzadkich przypadkach wykazano, że powoduje reakcje alergiczne, wymioty, biegunkę, swędzenie jamy ustnej, obrzęk na języku i obrzęk gardła.

Ponadto zaleca się unikanie pigułek lub ekstraktów z kopru podczas ciąży i karmienia piersią, ponieważ badania dotyczące ich bezpieczeństwa są ograniczone.