Jeśli chodzi o prowadzenie zrównoważonego życia, dieta odgrywa tutaj dużą rolę. Według Harvard TH Chan School of Public Health rolnictwo jest pierwszą przyczyną zmian środowiskowych planety, w tym zmian klimatu, niszczenia lasów i pustyń oraz szkód w oceanach i rafach przybrzeżnych.
Czytaj też:
Zdrowa dieta – zdrowa planeta? Nowe badanie pokazuje prostą zależność
Ale niewielu z nas zdaje sobie sprawę z tych problemów. Na podstawie ankiety Nielsen z grudnia 2018 r. stwierdzono, że podczas gdy 46 procent ankietowanych osób uważa, że ważne jest kupowanie lokalnej żywności, tylko 16 procent wiedziało o wpływie inwentarza żywego na zmiany klimatu. Jest jedna grupa, która wydaje się być zaangażowana w pozytywny wpływ na środowisko: pokolenie millenialsów. Badanie Nielsen z maja 2015 r. wykazało, że prawie 75 procent z nich jest skłonne kupić bardziej zrównoważoną opcję, nawet jeśli kosztuje więcej.
Czy twoja dieta negatywnie wpływa na środowisko? Być może tak, a ty pewnie nie zdajesz sobie z tego sprawy? Zobacz, jak przedstawia się 11 najpopularniejszych obecnie diet, jeśli chodzi o zrównoważony rozwój, w kolejności od najbardziej zrównoważonych do najmniej.
Czytaj też:
Chronią serce, pomogą schudnąć
Wpływ popularnych diet na środowisko
Dieta wegańska
W diecie wegańskiej wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego zastępowane są owocami, warzywami i zbożami oraz strączkami.
Zalety: Jedno badanie, opublikowane w październiku 2018 r. w czasopiśmie The Lancet wykazało, że dieta wegańska jest najlepsza, jeśli chodzi o obniżenie emisji gazów cieplarnianych, a dopiero po niej znajdują się diety wegetariańskie, pescatariańskie i flexitariańskie. Badania opublikowane w lipcu 2014 r. w czasopiśmie Climatic Change podały, że wegańska dieta jest najkorzystniejsza dla najniższej ilości emisji gazów cieplarnianych spośród wszystkich ocenianych diet. „To badanie pokazuje, że dieta wegańska jest najbardziej ekologiczną dietą”, jak mówi dr Hana Kahleova, dyrektor ds. badań klinicznych z Waszyngtonu. Dodaje, że dieta wegańska, w której unika się ryb, może pomóc wstrzymać spadek liczby ryb na świecie i wpływać na różnorodność gatunkową w oceanach.
Wady: Dr Kahleova twierdzi, że jedną z wad diety wegańskiej jest to, że niewiele osób jej przestrzega. Ludzie mają takie same preferencje żywieniowe jak ich przyjaciele, co np. w Stanach Zjednoczonych oznacza regularne spożywanie mięsa, chociaż Kahleova wierzy, że zmieniają się normy kulturowe i wydaje się, że coraz więcej osób stosuje dietę roślinną. Inną przeszkodą, z jaką mogą spotkać się osoby, które chcą przestrzegać diety wegańskiej jest słaby dostęp do żywności dozwolonej. Zdrowe opcje mogą być rzadkie lub droższe niż niezdrowe. Badanie opublikowane w maju 2015 r. w czasopiśmie Health Promotion Practice pochyliło się nad cenami żywności w czterech powiatach Kentucky. Naukowcy odkryli, że pożywne produkty żywnościowe, w tym artykuły wegetariańskie, takie jak świeże owoce, warzywa,migdały i brązowy ryż kosztują najwięcej w przeliczeniu na porcję, czyli więcej niż pakowana i przetworzona żywność, w tym mięso.
Dieta wegetariańska
Dieta wegetariańska eliminuje mięso, drób i ryby na rzecz żywności na bazie roślin i nabiału.
Zalety: Badanie opublikowane w lutym 2018 r. w czasopiśmie Food Research International podaje, że wykluczenie mięsa z diety może zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych o 34 procent. Jak mówi Kahleova, dieta roślinna, taka jak dieta wegetariańska lub wegańska, jest również najbardziej zrównoważona pod względem eksploatacji ziemi i wody niż dieta zawierająca mięso.
Wady: Jeśli jesz te same posiłki przez cały rok, dieta wegetariańska może nie być tak zdrowa, jak myślisz. Transport żywności do twojej okolicy wpływa na środowisko, dlatego ważne jest, aby planować posiłki złożone z lokalnych i sezonowych składników, jak mówi Wesley McWhorter, dietetyk z University of Texas Health Science Center w Houston School of Public Health. „Nie kupuj kalafiora, kiedy nie ma sezonu kalafiorowego”. Zamiast tego odwiedź lokalny ryneczek, by kupić dobre składniki, a najlepiej stwórz ogród na swoim podwórku.
Dieta fleksitariańska
Dieta fleksitariańska obejmuje orzechy, owoce, rośliny strączkowe, a także umiarkowane ilości nieprzetworzonego mięsa, ryb i produktów mlecznych.
Zalety: Terri Brownlee, dyrektor ds. odżywiania i wellness w Bon Appetit Management Company, firmy znanej z prowadzenia restauracji z posiłkami z diety niskowęglowodanowej, preferuje fleksitarianizm ponieważ jest łatwy dla wielu ludzi do praktykowania. Przestrzeganie tej diety nie oznacza, że trzeba odstawić na zawsze mięso, bo prawdopodobnie będą musieli ograniczyć jego spożycie i bardziej polegać na produktach roślinnych, co będzie miało pozytywny wpływ na środowisko. „Wpływ diety na środowisko jest tak duży, jak liczba osób, które można przekonać do jej przyjęcia”. Jest również ściśle powiązana z dietą, która zdaniem 37 naukowców z Komisji EAT-Lancet będzie najbardziej korzystna dla zdrowia ludzi i naszej planety.
Wady: Produkty pochodzenia zwierzęcego wciąż są obecne we fleksitarianizmie, więc nie jest on tak przyjazny dla środowiska, jak surowsze diety, takie jak wegetarianizm czy weganizm.
Dieta DASH
W diecie DASH dąży się do obniżania poziomu cholesterolu przez spożywanie żywności o niskiej zawartości sodu i bogatej w potas, magnez i wapń, jak niskotłuszczowe produkty mleczarskie, warzywa, owoce, ryby, chudy drób, orzechy, pełne ziarna i niewielkie ilości czerwonego mięsa i cukru.
Zalety: Nacisk na spożywanie produktów pochodzenia roślinnego, które mają mniejszy wpływ na środowisko niż produkty pochodzenia zwierzęcego, jest dobry.
Wady: Dieta eliminuje czerwone mięso, ale nadal pozwala na produkty mleczne i drób. Produkty te nie przyczyniają się prawie do emisji gazów cieplarnianych, ale są gorsze dla środowiska niż produkty pochodzenia roślinnego, takie jak soczewica i orzechy.
Dieta śródziemnomorska
Dieta śródziemnomorska oparta jest głównie na roślinach. Jej priorytetem są pokarmy zdrowe dla serca, takie jak oliwa z oliwek i orzechy. Zachęca się tutaj do jedzenia ryb częściej niż do jedzenia czerwonego mięsa. Warto tu ograniczyć spożycie czerwonego mięsa do kilku razy w miesiącu lub mniej.
Zalety: Ograniczanie spożycia czerwonego mięsa jest dobre dla środowiska, ponieważ wołowina jest głównym czynnikiem przyczyniającym się do problemów środowiskowych, zgodnie z badaniem opublikowanym w październiku 2015 r. w czasopiśmie American College of Cardiology. Badania opublikowane w 2013 roku opisują, że gdyby jedna z populacji wybrała dietę śródziemnomorską zamiast typowej diety zachodniej, emisja gazów cieplarnianych zostałaby zmniejszona o 72 procent, użytkowanie gruntów o 58 procent, a zużycie energii o 52 procent.
Wady: Jedzenie ryb jest zdrowe, ale nie zawsze jest to dobre dla środowiska. Według Organizacji Narodów Zjednoczonych 25 procent stad ryb morskich jest nadmiernie eksploatowanych lub wyczerpanych. Nie jesteś pewien, jak wybrać dobrą opcję? Kupuj lokalne, świeże produkty na bieżąco.
Ekologiczne wersje diet: ketogenicznej i Atkinsa
Przestrzeganie diety ketogenicznej (w skrócie „keto”) lub diety Atkinsa w sposób bardziej zrównoważony ekologicznie obejmuje wybieranie żywności pochodzenia roślinnego w stosunku do produktów pochodzenia zwierzęcego. Niektórzy mogą zdecydować się na przestrzeganie diety, unikając całkowicie mięsa.
Zalety: Mniejszy nacisk na spożywanie produktów pochodzenia zwierzęcego ma pozytywny wpływ na środowisko. „W ciągu ostatnich kilku lat nadrabiane są zaległości w badaniach, aby udowodnić, że potrzeba mniej wody, ziemi i zasobów energetycznych do produkcji żywności pochodzenia roślinnego niż żywności odzwierzęcej”, mówi Brownlee.
Wady: Chociaż ekologiczne wersje keto i Atkinsa są bardziej zrównoważone niż zwykłe, nadal mogą obejmować produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak jajka, jogurt i ser, więc nie są tak zrównoważone, jak mogłyby być.
Whole 30
Whole 30 zachęca do spożywania podstawowej żywności, takiej jak warzywa, owoce morza i nieprzetworzonego mięsa i wyeliminowania przetworzonej żywności, w tym cukru, mleka i chleba.
Plusy: Whole 30 eliminuje z diety wysoce przetworzone produkty spożywcze, co „prowadzi do wybierania żywności, która generuje mniej odpadów opakowaniowych, co jest korzystne, a eliminacja produktów mlecznych ma pozytywny wpływ na środowisko”, mówi Brownlee.
Wady: Dieta zachęca do spożywania umiarkowanych ilości produktów pochodzenia zwierzęcego, takich jak mięso, owoce morza, drób i jaja, „które udokumentowano jako wpływające na problemy środowiskowe”, mówi Brownlee.
Komercyjne programy odchudzające
Popularne komercyjne programy odchudzające, takie jak WW (Weight Watchers) wpływają na odchudzanie ucząc, jak dokonywać zdrowych wyborów żywieniowych i jeść z umiarem.
Zalety: Zaletą tego rodzaju programów jest to, że uczą też odpowiedniej wielkości porcji, co może pomóc zmniejszyć ilość jedzenia, które trafia do kosza.
Wady: Wiele z tych diet ma całą linię produktów w sklepach spożywczych, które pasują do wytycznych diety. Ma to być wygodne, ale kładzie duży nacisk na pakowaną żywność, co oznacza więcej przetwarzania i pakowania w porównaniu z osobami stosującymi dietę niekomercyjną. McWhorter mówi, że pojedyncze artykuły spożywcze, takie jak mrożone posiłki, mogą być szkodliwe dla środowiska.
Dieta ketogeniczna i dieta Atkinsa
Obie diety są bardzo ubogie w węglowodany, ale istnieje między nimi kluczowa różnica: dieta ketogeniczna zachęca do spożywania wysokotłuszczowych posiłków, podczas gdy Atkins ma wyższą zawartość białka.
Zalety: Możliwe, że zwolennicy keto zjedzą wiele wysokotłuszczowych produktów o pochodzeniu roślinnym, takich jak orzechy i awokado, co jest zaletą dla środowiska.
Wady: Obie te diety są na ogół obciążone tłuszczami zwierzęcymi i białkami, co może mieć negatywny wpływ na środowisko. Według artykułu opublikowanego w lipcu 2018 r. w czasopiśmie Science produkty mięsne są największym źródłem metanu potencjalnie pogarszającego stan globalnego ocieplenia. McWhorter twierdzi, że Atkins jest zwykle bardziej obciążony produktami pochodzenia zwierzęcego niż keto, biorąc pod uwagę jego wysokobiałkowy charakter. Ale nie można tylko dlatego zakładać, że skoro jedzenie pochodzi z roślin, to jest dobre dla środowiska. McWhorter podkreśla, że olej palmowy, wysokotłuszczowy składnik dozwolony w przypadku keto i Atkinsa, przyczynił się do wylesiania lasów deszczowych na całym świecie.
Dieta paleo
Dieta podejmuje próby odtworzenia „diety jaskiniowca”. Wszystko naturalne, nieobrabiane i pozbawione dodatku cukru.
Zalety: Wybór lokalnego mięsa ze zwierząt karmionych trawą jest lepszy niż kupowanie tego, co zwykle jest dostępne w sklepach spożywczych na skalę masową, a zwolennicy diety paleo, którzy zgadzają się z podejściem, żeby jeść jak najwięcej części zwierzęcia, a to zmniejsza ilość mięsa, które marnuje się.
Wady: Paleo wciąż jest bardzo obciążone mięsem, co jest szkodliwe dla środowiska bez względu na to, skąd ono pochodzi. Ponadto wielu zwolenników paleo je przetworzone mięso, takie jak bekon, a przetworzone mięso jest gorsze dla środowiska, ponieważ wymaga dużo więcej energii do wytworzenia.
Dieta mięsna
Dieta mięsna polega na jedzeniu mięsa, ryb i jaj oraz niektórych innych produktów pochodzenia zwierzęcego, w tym masła, jogurtu i sera.
Zalety: Ponieważ dieta koncentruje się na produktach pochodzenia zwierzęcego, nie ma żadnych korzyści dla środowiska. Czyli… pod tym względem zalet jej brakuje.
Wady: Dieta mięsna wiąże się z zagrożeniami dla środowiska. Badanie zmian klimatycznych z lipca 2014 r. wykazało, że przeciętny zjadacz mięsa przyczynił się do emisji gazów cieplarnianych w wysokości 7,19 kg ekwiwalentów dwutlenku węgla na dzień, w porównaniu z 2,89 kg dziennie w przypadku przeciętnego weganina. „Oznacza to, że emisje gazów cieplarnianych w diecie u osób jedzących mięso są około dwa razy wyższe niż u wegan. Biorąc pod uwagę to, co mówią nam badania o tym, jak mięso wpływa na emisje gazów cieplarnianych, zanieczyszczenie wody i wylesianie związane z karmieniem zwierząt zbożem, dieta mięsna jest teraz bezwzględnie katastrofą środowiskową.