Otyłość jest chorobą przewlekłą, zależną od wielu czynników: genetycznych, psychologicznych, przyjmowania niektórych leków, a także stresu i niezdrowego stylu życia. Najczęściej problemem jest przyjmowanie zbyt dużej liczby kalorii w jedzeniu i napojach w stosunku do potrzeb organizmu. Nadmiar energii odkłada się w tkance tłuszczowej.
Skutkami nadwagi i otyłości są m.in. cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, choroba niedokrwienna serca, zawał mięśnia sercowego, udar mózgu, migotanie przedsionków, wiele chorób nowotworowych, choroby stawów i kości.
Jak rozpoznaje się nadwagę i otyłość
Otyłość rozpoznaje lekarz na podstawie wywiadu, wyników pomiarów i badań. Sam możesz kontrolować niektóre wskaźniki.
Najczęściej do rozpoznania nadwagi i otyłości służy wskaźnik BMI (Body Mass Index). Obliczysz go według wzoru: masa ciała [kg]: wzrost [m2]. Kalkulator BMI znajdziesz również na stronie Diety NFZ.
Praktyczne wskazówki w leczeniu otyłości
Ważny jest kontakt z lekarzem: przede wszystkim musi on stwierdzić, czy otyłości nie towarzyszą inne choroby np. tarczycy.
Leczenie otyłości obejmuje zarówno postępowanie niefarmakologiczne (modyfikacja stylu życia: odpowiednia terapia żywieniowa, zwiększenie aktywności fizycznej, modyfikacja zachowań zdrowotnych), w niektórych przypadkach leczenie farmakologiczne, a także chirurgiczne.
Na stronie PTLO (Polskie Towarzystwo Leczenia Otyłości) znajdziesz certyfikowanych lekarzy oraz ośrodki zajmujące się kompleksowym leczeniem otyłości.
Jak skomponować właściwą dietę w przypadku nadwagi i otyłości
W zapobieganiu i leczeniu otyłości bardzo ważna jest modyfikacja sposobu odżywiania. Często popełnianym błędem jest stosowanie restrykcyjnych diet, które co prawda w pierwszym momencie mogą prowadzić do spadku masy ciała, jednak nie rozwiązują problemu: po pewnym czasie masa ciała z powrotem rośnie.
Ważne jest zwiększenie aktywności fizycznej w połączeniu ze zmianą nawyków żywieniowych. Zaleca się zmniejszenie ilości spożytych kalorii w stosunku do zapotrzebowania organizmu. Warto skonsultować się z dietetykiem i stosować się prostych zasad:
- Jeśli chcesz zdrowo obniżyć masę ciała, najlepiej zacznij od małych kroków. Na początek zamień jeden nieprawidłowy nawyk na jeden zdrowy. Niech będzie to konkretny, realny do zrealizowania cel.
- Jedz powoli w spokojnej atmosferze. Posiłki spożywaj w pozycji siedzącej.
- Jedz 4-5 regularnych posiłków dziennie.
- Ostatni posiłek zjedz najpóźniej 2-3 godziny przed snem.
- Do każdego posiłku jedz warzywa i owoce. Jedz więcej warzyw niż owoców.
- Unikaj spożycia dań gotowych typu fast food.
- Smażenie i grillowanie zamień na gotowanie na parze, duszenie i pieczenie bez obsmażania.
- Pij głównie niesłodzoną wodę. Unikaj słodzonych napojów.
- Zadbaj o aktywny czas wolny. Zamiast spędzania go na siedząco, wyjdź na spacer.
- Wybierz ulubioną aktywność fizyczną, np. pływanie, jazdę na rowerze, jogę, szybkie marsze. Staraj się być aktywny co najmniej 30 minut dziennie.
- Zadbaj o odpowiednią ilość snu.
- Unikaj stresu.
- Unikaj używek – alkoholu i palenia papierosów.
Zajrzyj na stronę Diety NFZ. Znajdziesz tam 10 planów żywieniowych. Jednym z nich jest plan dla osób mających nadwagę i otyłość.
Na stronie możesz też obliczyć swoje zapotrzebowanie na energię (kalorie) przy pomocy kalkulatora.
– Dla osób chcących zdrowo obniżyć masę ciała opracowaliśmy specjalny plan żywienia, czyli dietę DASH Nadwaga i otyłość. Jest dostępna na portalu Diety NFZ. Możesz pobrać tam jadłospis wraz z listą zakupów dostosowaną do swoich potrzeb i preferencji smakowych. W jadłospisie „Nadwaga i otyłość” znajdziesz przepisy, które bazują na zróżnicowanych produktach w ciekawych, smacznych i zaskakujących połączeniach. Posiłki dostarczają wszystkich niezbędnych składników odżywczych przy odpowiednio obniżonej liczbie kalorii – mówi Daria Nagrabska z NFZ (z zawodu dietetyk).
Dieta DASH Nadwaga i otyłość opiera się na spożywaniu:
- warzyw i owoców,
- niskotłuszczowych produktów mlecznych,
- pełnoziarnistych produktów zbożowych,
- suchych nasion roślin strączkowych,
- ryb i owoców morza,
- chudego drobiu,
- orzechów i nasion,
- olejów roślinnych.
Plan żywieniowy DASH Nadwaga i Otyłość znajdziesz na stronie: Dieta DASH Nadwaga i otyłość – Serwis Narodowego Funduszu Zdrowia (nfz.gov.pl)
Materiał powstał przy współpracy z Narodowym Funduszem Zdrowia