Dieta elementarna to dieta lecznicza, której stosowanie ma na celu redukcję uciążliwych objawów ze strony przewodu pokarmowego. Zastosowanie diety elementarnej to alternatywa dla konwencjonalnego leczenia zespołu SIBO (zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego), które uwzględnia stosowanie antybiotyków. Dieta elementarna stosowana jest także m.in. w zapaleniu trzustki, w zespole krótkiego jelita, w popromiennym zapaleniu jelit oraz celiakii. Inne schorzenia, które są wskazaniem do stosowania diety elementarnej to np. mukowiscydoza, eozynofilowe zapalenie przełyku i zakażenie wirusem HIV.
Na czym polega dieta elementarna?
Dieta elementarna nie uwzględnia pokarmów stałych. Jest kompletnym sposobem żywienia, który opiera się na piciu zbilansowanych koktajli. Ze względu na sposób żywienia oraz obraz kliniczny chorób, w których leczeniu jest stosowana, wymaga wsparcia lekarza i dietetyka. Diety elementarnej nie stosuje się na własną rękę!
Koktajle, które stanowią jedyne źródło składników odżywczych w trakcie trwania diety elementarnej, są przygotowywane na bazie gotowych mieszanek. W koktajlach znajdują się niezbędne do życia składniki odżywcze w postaci łatwo przyswajalnej. Składniki mieszanek do przygotowywania koktajli są wstępnie przetrawione – stosowanie specjalnie przetworzonych mieszanek ma na celu zagłodzenie bakterii, które wywołują m.in. objawy SIBO. Dzięki odpowiednio zbilansowanym mieszankom możliwe jest uniknięcie niedoborów żywieniowych. Co ważne – przed rozpoczęciem diety elementarnej niezbędne jest przeprowadzenie wywiadu z pacjentem.
Konwencjonalne leczenie SIBO a dieta elementarna
W konwencjonalnym leczeniu SIBO bakterie zwalczane są za pomocą antybiotyków. Antybiotyki zabijają nie tylko chorobotwórcze bakterie, ale także pożyteczne bakterie jelitowe, co sprawia, że wzrasta m.in. ryzyko nadmiernego rozrostu chorobotwórczych grzybów i drożdżaków.
Dieta elementarna w leczeniu SIBO i innych chorób przewodu pokarmowego przynosi wiele korzyści dla zdrowia oraz cechuje się wysoką skutecznością – u około 80-84 proc. pacjentów zapewnia poprawę stanu zdrowia oraz pozwala zmniejszyć uciążliwe objawy chorobowe, poprawiając jakość życia. Dieta elementarna w krótkim czasie zmniejsza m.in. wzdęcia i gazy. Skutkiem jej stosowania jest także zmniejszenie ryzyka nawrotów choroby.
Niestety, dieta elementarna nie jest w Polsce refundowana dla pacjentów z SIBO, co wiąże się z dość wysokimi kosztami jej stosowania. Warto jednak zaznaczyć, że zakup leków na SIBO i przebywanie na ścisłej diecie tygodniami, również związane jest z dużymi wydatkami. Dieta elementarna skutecznie i na długi czas redukuje objawy chorobowe, dzięki czemu można uniknąć wielu nieprzyjemnych dolegliwości i rozwoju dodatkowych schorzeń, które wymagają specjalistycznego leczenia.
Czytaj też:
Dieta dla chorych na sibo – jaka będzie najlepsza? Co jeszcze sprawdza się w terapii?
Zasady stosowania diety elementarnej
Jak już zostało wspomniane, dieta elementarna zwykle stosowana jest w warunkach szpitalnych, pod kontrolą lekarza i dietetyka.
Pierwszy etap diety elementarnej trwa 2 tygodnie. W tym czasie chory przyjmuje jedynie mieszanki elementarne i pije wodę. Po upływie 2 tygodni stosowania diety elementarnej jest wykonywany test na SIBO, który pozwala sprawdzić, czy szkodliwe bakterie zostały zagłodzone. Jeżeli test na SIBO jest pozytywny, to nadal kontynuujemy dietę elementarną, sprawdzając, czy przyniosła oczekiwane efekty.
W momencie, gdy test na SIBO wyjdzie negatywny, przerywamy dietę elementarną. Na tym etapie można rozpocząć działania, które mają na celu zmniejszenie ryzyka nawrotu choroby. Działania prewencyjne uwzględniają m.in. stosowanie leków prokinetycznych, stosowanie diety przejściowej oraz wspomaganie utrzymania efektów terapii wprowadzaną na 2-3 dni dietą lowFODMAP.
Ostatnim etapem jest przejście na normalną, zdrową i prawidłowo zbilansowaną dietę bogatą m.in. w składniki odżywcze.
Dieta elementarna nie wymaga stosowania antybiotyków, preparatów ziołowych i innych leków oraz suplementów diety. Co ważne – zarówno w przypadku przerostu wodoru (spowodowanego przez bakterie), jak i metanu (spowodowanego przez archeony), pacjent szybko wraca do zdrowia.
Kto nie może stosować diety elementarnej?
Dieta elementarna, choć skuteczna, nie jest dla każdego. Dieta elementarna nie jest stosowana m.in. u diabetyków i pacjentów dializowanych. O możliwości rozpoczęcia stosowania diety elementarnej decyduje szczegółowy wywiad z pacjentem. Ma on na celu wykrycie przeciwwskazań, które uniemożliwiają stosowanie mieszanek elementarnych.
Czytaj też:
Ciągłe gazy i biegunki mogą oznaczać SIBO. Skąd bierze się ten problem?Czytaj też:
Dieta bezglutenowa nie jest dla każdego. Na czym polega, dla kogo, kiedy nie stosować?
Źródła:
- dietoterapie.com
- gastroenterologia-praktyczna.pl