Zgaga – przyczyny, objawy, leczenie, domowe sposoby

Zgaga to nic przyjemnego. Potwierdzi to każdy, kogo choć raz dopadła. A dopadła... zapewne każdego. Nieprzyjemne pieczenie w żołądku, mdłości, ból w klatce piersiowej – wszystkie te objawy potrafią zepsuć humor, a nawet utrudnić wykonywanie prostych czynności. Nawet odpocząć nie dają, ponieważ leżenie tylko nasila objawy.

Przyczyny zgagi – co powoduje zgagę?

Piekący i silny ból w przełyku jest efektem nadkwasoty. Pojawia się, gdy zawartość żołądka cofa się do przełyku. Kwasy żołądkowe nie powinny przedostawać się do górnego odcinka przewodu pokarmowego ani do przełyku, ponieważ mogą uszkodzić błonę śluzową. W takiej sytuacji pojawia się nie tylko pieczenie i ból, ale również uczucie nieprzyjemnego posmaku w gardle.

O zgadze mówimy wtedy, gdy sok żołądkowy dostaje się do przełyku. Najczęściej zgaga jest spowodowana refluksem żołądkowo-przełykowym. To zaburzenie funkcji przełyku, za którą odpowiada zwieracz – zarzuca pokarmy do wnętrza układu.

Oczywiście, nasze codzienne nawyki (np. przejadanie się, sięganie po ostre potrawy, uprawianie sportu tuż po posiłku, sięganie po napoje gazowane) również mają ogromne znaczenie. Nadużywanie alkoholu i sięganie po bardzo ostre sosy, paprykę chilli i inne rzeczy może również stać się przyczyną piekącego bólu. Zgagę wiąże się też z zaburzeniami nerwicowymi. Napięcie nerwowe może doprowadzić do problemów trawiennych, w tym go zgagi.

Zgaga może być również przyczyną palenia. W takiej sytuacji rozwiązanie jest jedno – konieczne jest rzucenie palenia i leczenie zgagi.

Zgaga – objawy

Objawy refluksu obejmują:

• palący ból w przełyku,
• uczucie palenia w gardle,
• ból za mostkiem (uwaga – to może być także objaw zawału serca!),
• długotrwały kaszel, ból gardła, chrypka,
• kwaśny posmak w gardle,
• ból pojawia się po posiłku, a także wtedy, gdy po posiłku uprawiamy sport lub kładziemy się,
• mdłości i wymioty spowodowane kwaśnym płynem,
• suchy kaszel
  

Jak długo trwa zgaga?

Epizod zgagi powinien trwać krótko. Często pomaga sięgnięcie po napoje ułatwiające trawienie lub po... mleko, które neutralizuje kwasy. Jeśli jednak zgaga ma charakter przewlekły, powinna być skonsultowana z lekarzem, ponieważ może uszkodzić nabłonek przełyku. W takiej sytuacji istnieje podejrzenie wrzodów lub refluksu żołądkowo-przełykowego, które wymagają przyjmowania leków.

Zgaga czy zawał serca?

Objawy te wystarczą do zdiagnozowania choroby refluksowej, choć lekarz może zadecydować o skierowaniu na badania potwierdzające cofanie się treści żołądkowej. Często ból związany z atakiem serca i ciężkim epizodem zgagi jest tak trudny do odróżnienia, że lekarze potrzebują skomplikowanych testów, aby dowiedzieć się, co dzieje się z pacjentem.

Objawy zgagi zwykle zmniejszają się po przyjęciu leku zobojętniającego. Ponadto ból nie rozprzestrzenia się np. na ramiona czy szyję, a także nie powoduje duszności czy zimnych potów. To pomaga (choć nie daje jednoznacznej odpowiedzi!) odróżnić zgagę od zawału. Jeżeli jednak odczuwamy ból w klatce piersiowej i nie potrafimy określić przyczyny, powinniśmy wezwać pomoc.

Zgaga w trzecim trymestrze ciąży

Zgaga często pojawia się u kobiet w ciąży. Najczęściej jest efektem nieodpowiedniej diety albo picia zbyt małej ilości płynów. Zgaga u przyszłych mam jest też zjawiskiem fizjologicznym i wynika ze wzrostu macicy, która zaczyna uciskać na żołądek.

Kobietom w ciąży, które mają zgagę, zaleca się zmianę diety, zwiększenie aktywności fizycznej, picie większej ilości płynów. Pomocne może okazać się także leżenie na lewym boku.

Zgaga – co może ją powodować?

Niektóre produkty i napoje sprzyjają występowaniu zgagi. Oto one:

• Alkohol, ponieważ może rozluźnić dolny zwieracz przełyku.
• Kawa, cytrusy lub inne kwaśne soki to niektóre z napojów, które mogą pogorszyć zgagę lub ją powodować.
• Tłuste pokarmy, smażone potrawy oraz ostre potrawy mogą powodować zgagę.

Warto podkreślić, że każdy z nas reaguje inaczej na pewne pokarmy, dlatego też, jeśli zmagamy się ze zgagą, powinniśmy prowadzić dzienniczek żywienia. Każdy epizod zgagi należy opisać pod kątem potraw, które spożywaliśmy wcześniej, aktywności fizycznej, którą podjęliśmy czy też leków, które przyjęliśmy. Ułatwi to kontrolowanie zarzucania treści pokarmowej w przyszłości.

Rozpoznanie zgagi

Zgagę łatwo rozpoznać, bo uczucia palenia i pieczenia w przełyku nie da się porównać z niczym innym. Po wystąpieniu epizodu zgagi warto obserwować swój jadłospis. Pomoże to wyeliminować produkty, który nadmiernie pobudzają produkcję kwasu solnego.

Jeśli zgaga ma charakter nawracający, warto udać się do lekarza. Internista może skierować pacjenta do gastrologa w celu przeprowadzenia badań specjalistycznych, które pomogą określić, czy w układzie pokarmowym nie rozwijają się jakieś stany zapalne. Gastroskopia może także pomóc ocenić, czy chory nie ma wrzodów, które wymagają nie tylko zmiany diety, ale też przyjmowania leków zobojętniających kwas żołądkowy.

Zgaga a przepuklina przeponowa

Objawy zgagi może spowodować również przepuklina rozworu przełykowego. W takiej sytuacji treść żołądkowa cofa się do przełyku na skutek przepukliny wślizgowej. Pokarmy i napoje cofają się z żołądka do gardła, występują nudności, mdłości czy wymioty.

Zgaga spowodowana przepukliną przeponową może przypominać objawy zawału serca. Często towarzyszą jej dodatkowe dolegliwości takie jak duszności, bóle brzucha czy kołatania serca. Warto udać się do lekarza pierwszego kontaktu i wykonać odpowiednie badania, które pomogą zdiagnozować przepuklinę przeponową.

Co pomaga na zgagę? Domowe sposoby

Istnieje kilka skutecznych domowych sposobów na zgagę. Zaliczają się do nich m.in. produkty mleczne, które zmniejszają poziom kwasów żołądkowych. Szklanka mleka albo kakao może wyeliminować nieprzyjemne uczucie palenia w przełyku i pomóc pozbyć się zgagi.

Do innych zalecanych metod należy sięgnięcie po... ocet jabłkowy. Szklanka wody z łyżką octu jabłkowego także może zredukować kwasy i poprawić samopoczucie. Podobne efekty daje dodanie do wody plastra zielonego ogórka.

Tym, co znakomicie reguluje pracę układu pokarmowego, jest siemię lniane. Działa ono łagodząco i powlekająco na układ trawienny, pomaga uregulować procesy metaboliczne, zapobiega problemom żołądkowym, zaparciom i biegunkom. Warto zaparzać łyżkę siemienia lnianego każdego dnia z samego rana i pić na czczo. Pomaga to uregulować trawienie i sprzyja leczeniu wrzodów.

Dobrym sposobem na uregulowanie problemów trawiennych są także napary z imbiru czy cytryny.

Zgaga a dieta

Lekkostrawna dieta jest w stanie w większości przypadków wyeliminować problem zgagi. Konieczne jest nieobciążanie żołądka ciężkostrawnym jedzeniem, które mogą doprowadzić do nadprodukcji soków żołądkowych i wywołać zgagę.

Warto sięgać po produkty bogate w błonnik, warzywa i owoce, lekki zupy, gotowane na parze ryby i drób. Dobrze też wzbogacić dietę w produkty mleczne, które zobojętniają kwasy żołądkowe, sięgać po świeże zioła i przyprawy, które usprawniają procesy trawienne. W przypadku zgagi warto dodawać do potraw majeranek, koperek, natkę pietruszki, które łagodzą uczucie pieczenia i zmniejszają ryzyko wystąpienia nadkwasoty.

Tym, na co warto zwrócić uwagę, jest także uczucie pełności. Dobrze jest nie przejadać się, a ostatni posiłek zjadać 2-3 godziny przed snem. Ryzyko wystąpienia zgagi jest wyższe, gdy jemy tuż przed snem.

Zgaga – jak jej zapobiegać?

Aby zapobiegać zgadze, należy stosować lekkostrawną dietę. Najlepiej ograniczyć stosowanie ostrych przypraw i tłustych produktów, by zredukować produkcję kwasu żołądkowego. Dania gotowane na parze, owoce i warzywa bogate w błonnik, odstawienie słodyczy i gotowych dań mogą przynieść ulgę i wyeliminować epizody zgagi. Konieczne jest także zrezygnowanie ze słodkich czy gazowanych napojów, kawy i innych napojów, które mogą nadmiernie pobudzać kwasy żołądkowe.

Warto jeść przynajmniej 3 godziny ze snem, a po posiłku dać organizmowi odpocząć. Niewskazany jest intensywny wysiłek fizyczny po zjedzeniu jakiegokolwiek bardziej obfitego dania. Oprócz tego dobrze jest również spać na wysokiej poduszce, która zapobiegnie cofaniu się treści żołądkowej do przełyku.

Jak leczyć zgagę?

Zgaga wymaga zmiany diety, a także przyjmowania leków zobojętniających kwasy żołądkowe. Takie leki najlepiej jest skonsultować z lekarzem, który podpowie nam, przez jaki okres powinniśmy je stosować. Najczęściej podaje się leki z grupy inhibitorów pompy protonowej, które redukują wytwarzanie kwasu solnego. Niekiedy konieczne jest również podawanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Zgaga wymaga także zmiany nawyków żywieniowych. Konieczne jest zrezygnowanie z jedzenia tłustych i smażonych potraw na rzecz tych gotowanych i duszonych. Oprócz tego warto pić dużo wody niegazowanej, sięgać po produkty bogate w błonnik i usprawniające procesy metaboliczne.

Czytaj też:
Domowe sposoby na gazy – herbatki ziołowe, masaż, kąpiel i inne