W organizmach większości ludzi mogą więc powstawać niedobory różnych mikroskładników odżywczych, np. witamin.Dieta bogata w warzywa i owoce jest szczególnie trudna do zrealizowania w okresie jesienno zimowym i na przedwiośniu. W tym okresie korzystajmy więc z żywności funkcjonalnej i suplementów diety.
Suplement diety to środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety. Jest to skoncentrowane źródło witamin, składników mineralnych lub innych substancji. Suplementy występują w postaci kapsułek, tabletek, saszetek, ampułek, itp. Stanowią one ważne, dietetyczne wsparcie, a poprzez właściwą dietę i odpowiednią suplementację można zapobiegać wielu chorobom. Znane przykłady to rola jodu w redukcji chorób tarczycy, czy rola wapnia i witaminy D3 w profilaktyce osteoporozy. Oprócz witamin i składników mineralnych, suplementy diety mogą zawierać w swoim składzie kwasy tłuszczowe, aminokwasy, błonnik i substancje roślinne, a także probiotyki (bakterie).
Suplementy często występują jako wieloskładnikowe preparaty witaminowo-mineralne, w wersji dla dzieci i dorosłych - kobiet i mężczyzn, dla seniorów oraz jako preparaty dla kobiet w ciąży, czy sportowców. Można w nich znaleźć zestaw ośmiu witamin grupy B oraz witaminy A, C, D, E i K. W Polsce niedobory witaminy D występuje w ponad połowie populacji - stwierdzono je u 70% seniorów. Podobnie spożycie witaminy C – jej niedobór w okresie jesienno-zimowym i na przedwiośniu bywa bardzo poważny. Za małe jest też spożycie nienasyconych kwasów tłuszczowych Omega-3. Suplementację wielonienasyconych kwasów EPA i DHA powinny stosować kobiety w ciąży i matki karmiące, ale także seniorzy, aby utrzymać swój mózg w dobrej formie.
Badania sposobu odżywiania różnych grup ludności ujawniły za niskie spożycie wapnia, magnezu, potasu, cynku i miedzi, przy zbyt dużej ilości sodu. Oszacowano, że codziennie brakuje nam około 100 mg magnezu i 200 mg wapnia. Polecane spożycie magnezu to 375 mg/dzień. Magnez wpływa na funkcjonowanie układu immunologicznego, nerwowego i pracę mięśni, łagodzi stres. Cynk wchodzi w skład enzymów które biorą udział w obronie immunologicznej oraz tworzą barierę antyoksydacyjną. W suplementacji diety powinien występować w ilości 10-30 mg/dzień.
W suplementach zawartebywają także mikropierwiastki (pierwiastki śladowe), których brakuje w środowisku, takie jak jod i selen. W tkankach człowieka znaleziono dotąd ponad 80 pierwiastków, ale ewentualnym niedoborom mikropierwiastków poświęca się zbyt mało uwagi, choć coraz lepiej rozumiemy jak ważna jest ich rola. Wchodzą one w skład enzymów sterujących procesami przekazywania informacji w komórce.
Dobrym źródłem mikropierwiastków w Polsce jest produkt o nazwie SuperSól. Sól ta ma o ponad 50% obniżoną zawartość sodu, a jednocześnie została wzbogacona o wiele mikropierwiastków i pierwiastków śladowych.
Zostając w domu z powodu koronawirusa, bez ekspozycji na słońce, potrzebujemy więcej witaminy D3; sugerowane spożycie to 2000 IU dziennie. Skutkiem niedoboru witaminy D jest nie tylko krzywica i słabe kości, ale również spadek odporności i chroniczne infekcje bakteryjno-grzybicze. Zaakceptowano (EFSA) oświadczenia zdrowotne: „witamina C i D pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego”. Rola witaminy C w leczeniu przeziębienia i grypy jest niewielka, ale jej rola w zmniejszaniu stanu zapalnego została już dobrze zbadana. Wykazano, że w tkankach objętych zapaleniem następuje dużo szybsze zużycie witaminy C aniżeli w pozostałych. Zachodzi więc potrzeba, aby w stanach zapalnych dostarczać jej z dietą w o wiele większej ilości (np. 1000 mg dziennie).
Przeciwwirusową aktywność wielu ekstraktów roślinnych zbadano na całej serii wirusów wywołujących infekcje górnych dróg oddechowych, głównie wirusów grypy. Wśród preparatów blokujących wirusy były: ekstrakt z owoców czarnego bzu, pelargonii afrykańskiej, porostu islandzkiego, sok z aloesu, ekstrakt z lukrecji, beta-glukany z jęczmienia, owsa, czy grzybów. Do znanych surowców wpływających na odporność organizmu zalicza się jeżówki, kurkumę, imbir, żeń-szeń, algi, peruwiańską makę. Do wsparcia systemu odporności są też potrzebne probiotyki. Zestaw probiotyk+prebiotyk rutynowo poleca się po leczeniu antybiotykami ale również dla rekonwalescentów i seniorów.
Największym problemem przy infekcji koronawirusowej jest wysoka śmiertelność wśród osób po 70. roku życia i przewlekle chorych. Wynika z tego konieczność szczególnej troski o seniorów.Niedobory mikroskładników odżywczych mogą być skutkiem przewlekłej choroby lub stosowanych leków, aosoby starsze przyjmują przeciętnie po kilka leków dziennie. Witaminy o kluczowym znaczeniu dla osób starszych to: witamina C, D, A, B1, B3, B6, B12, kwas foliowy.
Prawidłowa suplementacja powinna być suplementacją personalną. Stosowanie suplementów warto skonsultować z dietetykiem lub/i z lekarzem rodzinnym. Powinny być stosowane racjonalnie, w odpowiednich porcjach dziennych, zgodnie z zaleceniami producenta. W Polsce suplementy diety są produkowane zgodnie z wysokimi standardami jakościowymi (GMP, HACCP), są bezpieczne, notyfikowane przez Inspekcję Sanitarną. Producentów, dobrych i potrzebnych Polakom suplementów diety, jest w naszym kraju bardzo dużo.
Suplementacja diety powinna stanowić istotny element profilaktyki zdrowotnej; należy do ważnych obszarów Zdrowia Publicznego.
Profesor n. farm. Iwona Wawer