Adaptogeny - czy zioła na depresję, stres i poprawę nastroju działają? Czym są adaptogeny roślinne?

Adaptogeny - czy zioła na depresję, stres i poprawę nastroju działają? Czym są adaptogeny roślinne?

Dodano: 
Ashwagandha
Ashwagandha Źródło: Fotolia / Eskymaks
Adaptogeny to substancje roślinne, które wykazują silne działanie prozdrowotne – koją nerwy, wyciszają i wprawiają w dobry nastrój. Zapewniają spokój umysłu, jednocześnie dodając energii. Największą ich zaletą jest to, że pochodzą z roślin. Które adaptogeny warto wypróbować?

Adaptogeny to substancje roślinne, które można stosować przy fizycznym i psychicznym wyczerpaniu organizmu. Niektóre z nich zwiększają również odporność organizmu i poprawiają ogólne samopoczucie. Badania pokazują, że adaptogeny mogą zwalczać zmęczenie, polepszać sprawność umysłową, łagodzić depresję i lęki. Przydają się więc w sytuacjach kryzysowych, ale nie tylko. Adaptogeny potrafią stawić opór czynnikom stresogennym, fizycznym, chemicznym lub biologicznym. Ich suplementacja może też działać profilaktycznie – chronić nas przed nadmiernym stresem i jego wyniszczającymi efektami.

Mówiąc w skrócie – adaptogeny pozwalają osiągnąć wewnętrzny spokój i równowagę. Od wieków stosowane są w tradycyjnej medycynie chińskiej i ajurwedyjskiej. Istnieje wiele różnych adaptogenów i każdy z nich działa nieco inaczej. Wszystkie jednak można ocenić jako przydatne w trudnych chwilach, rozchwianiu emocjonalnym i silnym stresie.

Adaptogeny – czy naprawdę działają?

Osoby, które je stosują, zapewniają, że tak. Jednak niewiele jest rzetelnych badań, które potwierdzałyby ich skuteczność. Większość badań przeprowadzono na zwierzętach lub na próbkach ludzkich komórek. Dr Brenda Powell, dyrektor medyczny Centrum Medycyny Integratywnej i Lifestyle w Instytucie Wellness Cleveland Clinic w rozmowie z TIME wyjaśniła, że adaptogeny działają na nasze nerwy i emocje tak jak ćwiczenia na mięśnie. Kiedy ćwiczymy, męczymy nasze mięśnie. Ale kiedy kontynuujemy trening i ćwiczenia, nasze ciało staje się lepsze w radzeniu sobie z tym, więc nie jesteśmy już tak zmęczeni ani też nie mamy tak wysokiego tętna. Kiedy bierzemy adaptogeny, trenujemy swoje ciało, aby poradzić sobie ze skutkami stresu.

Sposób działania

Kiedy napotykamy stresor – fizyczny lub psychiczny – nasz organizm wszczyna alarm, a później stawia stresorowi opór. Adaptogeny pomagają nam pozostać dłużej w fazie oporu (dalej jest faza wyczerpania). Zamiast rozbić się w stresującej chwili, osiągamy równowagę i możemy zwalczyć problem. Kiedy potrafimy przystosować się do stresu, osiągamy lepsze wyniki i czujemy się lepiej pomimo tego, co nas stresuje. Dzięki temu możemy poprawić nasze zdrowie i samopoczucie.

Adaptogeny mogą pośrednio pomóc w innych kwestiach zdrowotnych, takich jak ból, problemy trawienne, bezsenność i inne. To dlatego, że wiele tych dolegliwości wynika z nagłego lub przewlekłego stresu. Powszechnie wiadomo, że stres ma wpływ nie tylko na naszą psychikę, ale także na zdrowie fizyczne – osłabia układ odpornościowy, zaburza gospodarkę hormonalną itd.

Rodzaje adaptogenów

Istnieje wiele różnych rodzajów adaptogenów. Należy więc wybrać taki, który będzie najsilniej oddziaływał na problemy, z którymi się zmagamy. Przykładowe adaptogeny i ich potencjalne właściwości prozdrowotne:

  • Żeń-szeń amerykański (Panax quinquefolius) – zwiększa pamięć roboczą, czas reakcji, daje spokój umysłu i poprawia układ odpornościowy.
  • Ashwagandha (Withania somnifera) – zmniejsza stres i niepokój, dodając jednocześnie energii.
  • Astragalus (Astragalus membranaceus) – zwalcza zmęczenie.
  • Cordyceps (Cordyceps militaris) – zwiększa wytrzymałość organizmu.
  • Korzeń lukrecji (Glycyrrhiza glabra) – zmniejsza stres.
  • Kurkuma (Curcuma longa) – zwiększa funkcję mózgu i zmniejsza depresję.
Adaptogeny uważane są za substancje bezpieczne, jednak jak wszystkie wyciągi roślinne, mogą powodować skutki uboczne lub wchodzić w interakcję z innymi lekami lub suplementami diety, dlatego zanim po sięgniemy, warto porozmawiać z lekarzem.

Adaptogeny – czy rzeczywiście są skuteczne? „Trzeba cierpliwie czekać na efekty”

Aleksandra Zalewska – Stankiewicz: Co jakiś czas na rynku pojawiają się substancje, które mają nas uzdrowić w cudowny sposób. Teraz na topie są adaptogeny. W jaki sposób działają na organizm?

Dr n. med. Agnieszka Tomaszewska – Olijarczyk: Adaptogeny to naturalne substancje pochodzenia roślinnego, których zadaniem jest ułatwienie i przystosowanie się organizmu do niekorzystnych warunków środowiskowych. Ich podstawową funkcją jest zwiększenie odporności naszego organizmu na działanie czynników stresogennych.

Ich skuteczność jest potwierdzona?

Adaptogeny to nie jest nowy wynalazek. Znane są od setek lat, były wykorzystywane w medycynie chińskiej, ale dopiero ostatnio mówi się o rewolucji w ich stosowaniu.

Samo pojęcie do medycyny wprowadził Mikołaj Lazarev, w latach 40. ubiegłego wieku. To właśnie ten rosyjski lekarz twierdził, że adaptogen nie jest lekiem na konkretną chorobę, lecz związkiem, który ma zdolność uodparniania organizmu na czynniki zewnętrzne. Wciąż prowadzone są badania, pojawiają się kolejne raporty na temat ich działania. Choć przyznaję, że łatwiej znaleźć opracowania dotyczące konkretnych adaptogenów, niż ogólne opisy.

Źródło: TIME/Healthline