Stosowanie odpowiednio skomponowanej diety to ważny element profilaktyki i leczenia schorzeń układu pokarmowego. Najczęściej bóle żołądka związane są z popełnianymi błędami żywieniowymi, nieregularnym spożywaniem posiłków, sięganiem po używki oraz przyjmowaniem wywołujących podrażnienia błony śluzowej leków. Ból, który występuje w górnej części brzucha, może mieć także związek z procesem chorobowym, który toczy się w obrębie innych narządów układu pokarmowego. Zdarza się, że ból żołądka wywołują zaburzenia na tle nerwowym. Nie wolno lekceważyć dolegliwości bólowych, w szczególności, jeżeli często nawracają lub występują przewlekle.
Co jeść przy bólu żołądka?
Bóle żołądka wymagają stosowania lekkostrawnej diety, w której mogą się znaleźć m.in.:
- chude mleko, fermentowane napoje mleczne (np. jogurt naturalny, kefir) i chudy lub półtłusty twaróg, a także serki homogenizowane o naturalnym składzie,
- pieczywo pszenne,
- gotowane warzywa (np. ziemniaki, marchew, pietruszka, dynia, kabaczek, buraki),
- chude mięso i chude ryby,
- jajka na miękko,
- kleik ryżowy lub kleik kukurydziany,
- biały ryż,
- drobne makarony,
- kasza manna, kasza kuskus i kasza jaglana,
- banany,
- buliony warzywne.
Czego nie jeść przy bólu żołądka?
Ból żołądka wymaga rezygnacji ze spożywania wielu produktów, m.in.:
- tłustych mięs oraz pełnotłustego mleka i przetworów mlecznych o wysokiej zawartości tłuszczu,
- produktów ciężkostrawnych i wzdymających (np. nasiona roślin strączkowych, kapusta, kalafior, brokuł, cebula, por, pomidory),
- produktów wędzonych i konserwowanych,
- smażonych jajek (jajecznica, jajka sadzone),
- owoców cytrusowych,
- produktów wysokoprzetworzonych,
- słodyczy i słonych przekąsek,
- napojów gazowanych,
- mocnej herbaty i kawy,
- ostrych przypraw,
- alkoholu.
Przy bólach żołądka zalecane jest częstsze spożywanie małych porcji posiłków. Jeżeli dolegliwości nawracają lub utrzymują się przez dłuższy czas, to niezbędna jest wizyta u lekarza, który nie tylko wykryje przyczynę nieprzyjemnych dolegliwości, ale także dobierze odpowiednie leczenie.
Domowe sposoby na ból żołądka – co na ból żołądka?
Istnieje kilka domowych sposobów na ból żołądka. Najprostszym i najskuteczniejszym jest rezygnacja ze szkodliwych nawyków żywieniowych. Zmiana diety oraz regularne spożywanie posiłków pomagają m.in. uniknąć wywołujących bóle brzucha zaburzeń trawiennych.
Doraźnie można stosować herbatki ziołowe, które usprawniają trawienie, redukują wzdęcia i gazy, wykazują działanie rozkurczowe oraz zwiększają wydzielanie soków trawiennych. Tradycyjnie przy chorobach i zaburzeniach w funkcjonowaniu żołądka stosowane są herbaty ziołowe, w których składzie znajdują się np. mięta pieprzowa, kwiat rumianku, ziele krwawnika, kłącze tataraku, liść bobrka trójlistnego, liść szałwii, kwiat dziewanny, ziele piołunu, korzeń kozłka lekarskiego i kwiat lipy.
Co jeszcze pomaga na ból żołądka? W celu łagodzenia dolegliwości bólowych i wsparcia funkcjonowania układu pokarmowego mogą sprawdzić się domowe sposoby na ból żołądka takie jak herbatki, w których składzie znajdują się zioła i przyprawy np. tymianek, majeranek, koper włoski, nasienie gorczycy białej, kolendra, kurkuma, imbir, karczoch. Zioła i przyprawy nie tylko łagodzą uciążliwe dolegliwości np. niestrawność i wzdęcia, ale także zapobiegają ich występowaniu, jeżeli dodawane są do ciężkostrawnych i wzdymających potraw.
Osłonowo na przewód pokarmowy działa siemię lniane, które uwalnia powlekające błonę śluzową związki o łagodzącym i regenerującym działaniu.
Za ból brzucha często odpowiadają skurcze mięśni gładkich przewodu pokarmowego. Aby złagodzić skurczowy ból brzucha, można doraźnie sięgnąć po lek rozkurczowy bez recepty oraz zastosować na brzuch ciepły okład lub wykonać delikatny masaż.
Trzeba pamiętać, że domowe sposoby na ból żołądka nie zastąpią wizyty u lekarza. Nawet niezbyt uciążliwe dolegliwości żołądkowe trzeba skonsultować ze specjalistą.
Jak i gdzie boli żołądek?
Na układ pokarmowy oddziałują różne czynniki, które mogą wywoływać bóle żołądka. Na dolegliwości żołądkowe najczęściej wskazuje piekący, skurczowy lub tępy ból brzucha, który koncentruje się w nadbrzuszu. Często występują także dodatkowe symptomy chorobowe. Inne objawy, które towarzyszą dolegliwościom żołądkowym to np.:
- uczucie pełności w jamie brzusznej,
- uczucie ciężkości po posiłku,
- nudności, wymioty, wzdęcia i gazy,
- silne skurcze żołądka oraz jelit,
- odbijanie powietrzem,
- kwaśne odbijanie,
- pieczenie w klatce piersiowej,
- pieczenie w gardle,
- nieprzyjemny posmak w jamie ustnej,
- zmiana rytmu wypróżnień.
Dolegliwości bólowe, które wskazują na choroby żołądka, mogą występować na czczo lub po posiłku, a także dokuczać przez cały czas. Niezbyt nasilony, przemijający (np. po przyjęciu ziół na trawienie) ból brzucha zwykle nie wskazuje na poważne schorzenia. Przemijające dolegliwości żołądkowe, na które pomagają herbatki ziołowe, wywołują m.in. ciężkostrawne potrawy i szkodliwe nawyki np. spożywanie posiłków w pośpiechu, pomijanie kolejnych posiłków i spożywanie zbyt dużych porcji pokarmów.
Ostry ból żołądka i przewlekły ból żołądka mogą wskazywać na poważne schorzenia. Zaliczamy do nich np.:
- choroby o podłożu zapalnym, do których należy związane z zakażeniem bakterią Helicobacter pylori zapalenie błony śluzowej żołądka;
- uszkodzenia w obrębie błony śluzowej żołądka, które wywołuje choroba wrzodowa żołądka;
- stany wymagające pilnej interwencji lekarza, które związane są z krwawieniem do przewodu pokarmowego;
- choroby nowotworowe.
Ostry ból żołądka i przewlekły ból żołądka, trzeba zawsze skonsultować z lekarzem. W zależności od lokalizacji bólu brzucha można podejrzewać różne schorzenia:
- rozlany ból brzucha w nadbrzuszu może być związany z chorobami przełyku, żołądka oraz trzustki (np. żylaki przełyku, zapalenie żołądka, zapalenie trzustki);
- ból w nadbrzuszu po lewej stronie może wskazywać na wrzody żołądka i/lub dwunastnicy;
- ból w nadbrzuszu po prawej stronie może wskazywać na choroby pęcherzyka żółciowego np. kamicę żółciową i choroby wątroby np. wirusowe zapalenie wątroby;
- ból brzucha w okolicy pępka może wskazywać na choroby jelita cienkiego i jelita grubego np. nieswoiste zapalenie jelit (m.in. wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna), a także zespół jelita drażliwego.
Najczęstsze przyczyny dolegliwości żołądkowych
Najczęstszymi przyczynami bólu żołądka są m.in.:
- dieta bogata w tłuste, smażone, wzdymające i ciężkostrawne pokarmy, ostre przyprawy, gazowane napoje i napoje z kofeiną,
- nieregularne spożywanie posiłków,
- spożywanie zbyt dużych porcji posiłków,
- jedzenie w biegu,
- refluks żołądkowo-przełykowy (cofanie się treści żołądkowej do przełyku),
- nadkwasota (nadmierne wydzielanie soku żołądkowego),
- niedokwasota (niedostateczne wydzielanie kwasu żołądkowego),
- zespół jelita drażliwego (IBS),
- zapalenie żołądka spowodowane zakażeniem Helicobacter pylori,
- alergia lub nietolerancja pokarmowa,
- wrzody żołądka i/lub dwunastnicy.
Inne przyczyny bólu żołądka to np. spożywanie alkoholu i palenie papierosów, stosowanie niektórych leków, przewlekły stres. Ból żołądka, który występuje z innymi dolegliwościami (mdłości, wymioty, biegunka, podwyższona temperatura ciała, osłabienie), może wskazywać na zatrucie pokarmowe lub zakażenie rotawirusem (inaczej grypa żołądkowa lub jelitówka). Zatrucie pokarmowe może być związane np. ze spożyciem nieświeżej lub surowej żywności, w której rozwinęły się szkodliwe bakterie.
Czytaj też:
Często boli cię brzuch? Nie lekceważ tego symptomu. Taki objaw daje groźny nowotwórCzytaj też:
Wrzody żołądka i dwunastnicy – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Źródła:
- Szczeklik A., Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków, 2013
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków, 2005
- Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Arkadiusz Ciołkowski, Zioła w medycynie. Choroby układu pokarmowego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2017
- Dziak M., Kuźnicka B.: Zioła i ich zastosowanie. Historia i współczesność. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Wydanie III poprawione i uzupełnione, Warszawa, 1984