Owoc ananasa wyróżnia się spośród innych owoców zarówno pod względem wyglądu, jak i smaku. Ananasy to jedne z najchętniej spożywanych owoców tropikalnych. Niegdyś w Polsce dostępne były jedynie owoce ananasa w puszkach, konserwowane w słodkim syropie, który wpływa na kaloryczność i smak ananasa. Dziś w niemal każdym sklepie spożywczym oraz na bazarze możemy kupić świeże ananasy. Warto dowiedzieć się więcej na temat wartości odżywczych ananasa, jego właściwości prozdrowotnych, a także sposobów rozpoznawania, czy ananas jest dojrzały i nadaje się do spożycia.
Gdzie rosną ananasy?
Ananas jadalny to słodki, soczysty owoc z rodziny bromeliowatych, który pochodzi z Ameryki Południowej, ale uprawy ananasów znajdują się obecnie w wielu krajach o klimacie tropikalnym. Ananasy uprawiane są m.in. w Brazylii, Peru, Paragwaju, na Filipinach, na Kubie, w Chinach oraz w Tajlandii.
Ananas cieszy się dużą popularnością na całym świecie i coraz częściej uprawiany jest w domach, szklarniach i oranżeriach. Uprawa ananasa nie jest skomplikowana, co sprawia, że przy odrobinie zaangażowania, możemy doczekać się własnych owoców.
Jak rośnie ananas?
Co ciekawe, wiele osób sądzi, że ananasy rosną na drzewach. Nie jest to prawdą – ananasy to rośliny ziemne, które można rozmnożyć ze zdobiącej je rozety liściowej.
Ananas składa się z wiecznie zielonych, osadzonych na krótkim pniu liści, które tworzą rozetę. Liście ananasa są długie, sztywne i kłujące. Z rozety liściowej wyrasta kwiatostan, z którego rozwija się owoc ananasa. Kwiatostan ananasa składa się z około 200 małych kwiatów.
Ciekawostka: owoc ananasa to beznasienna jagoda, która powstaje bez żywotnych nasion. Jeżeli owoc ananasa ma twarde, małe nasiona, to oznacza, że został zapylony przez kolibry.
Owoce ananasa pokryte są twardą warstwą ochronną, mają około 20 cm długości i 14 cm średnicy. Na ich szczycie rozwija się zawiązek pędu, czyli charakterystyczna korona liści, których kondycja może nam wiele powiedzieć o przydatności ananasa do spożycia. Wewnątrz owocu znajduje się słodki, soczysty miąższ, który jest podzielony na segmenty.
Ananas jadalny słynie m.in. z bardzo wysokiej zawartości witaminy C. Ananas zawiera także bromelinę, która odpowiada za wiele z jego prozdrowotnych właściwości. Warto wiedzieć, że bromelina jest związkiem, który rozkłada białka. Z tego względu dodanie owoców, w których się znajduje do zawierającej żelatynę galaretki, powoduje, że deser nie tężeje.
Ananas – wartości odżywcze
Ananas jest owocem o wysokiej wartości odżywczej. Dostarcza do naszego organizmu m.in.:
- błonnik pokarmowy,
- witaminę A, C, B6, K oraz kwas foliowy (witamina B9),
- mangan, potas, magnez, żelazo i miedź.
W ananasie znajduje się także bromelina. Ten enzym odpowiada za rozkład białek i w pozytywny sposób wpływa na organizm. Ananas jest także źródłem kwasów owocowych i szybko przyswajalnych cukrów prostych. Owoc ten ma średni indeks glikemiczny (IG wynosi 59-66, zależnie od odmiany), co sprawia, że powinien być spożywany przez osoby chorujące na cukrzycę z rozwagą.
Ananas – kalorie. Czy to owoc niskokaloryczny?
Wartość energetyczna 100 g ananasa świeżego to ok. 50-60 kalorii. Wartość energetyczna 100 g ananasa z puszki to około 60-70 kalorii. Średnio plaster ananasa waży około 30-40 gramów.
Wartość energetyczna świeżego ananasa i ananasa z puszki może się różnić w zależności od stopnia dojrzałości świeżych owoców, a także składu syropu, w którym jest konserwowany ananas z puszki. Lepszym wyborem jest świeży ananas, który różni się w smaku od ananasa z puszki oraz ma wyższe wartości odżywcze. Obecnie świeży ananas jest bez problemu dostępny przez cały rok.
Jak sprawdzić dojrzałość ananasa?
Niedojrzały ananas ma słabo wyczuwalny zapach, intensywnie zielony, duży pióropusz oraz jest bardzo twardy. Jeżeli kupimy niedojrzałego ananasa, to możemy na kilka dni pozostawić go w temperaturze pokojowej, aby dojrzał. Nie należy przechowywać ananasa w lodówce.
Dojrzały ananas nie jest bardzo twardy, na intensywny zapach i nieco przywiędłe liście. Sposobem na sprawdzenie, czy owoc nadaje się do spożycia, jest wyciągnięcie liścia ze środka rozety. Jeżeli bez wysiłku wyciągniemy liść, to ananas jest dojrzały. Warto zwrócić uwagę na podstawę ananasa, na której często rozwija się pleśń – takiego ananasa nie należy kupować. Z zakupu ananasa trzeba również zrezygnować, gdy owoc jest bardzo miękki, ma brązowe plamy, a także bardzo intensywnie pachnie, wydzielając nieco alkoholowy zapach – w tym przypadku owoc jest przejrzały. Przejrzały ananas ma bardzo słodki, mdlący smak, zawiera więcej cukru i ma wyższy indeks glikemiczny.
A jak obrać świeżego ananasa?
Jeśli zastanawiasz się, jak obrać ananasa, warto wiedzieć, że na początku wystarczy odciąć jego pióropusz i podstawę. Następnie ustawić go pionowo i kilkoma ruchami odkroić skórkę. Później dojrzałego ananasa położyć na boku i pokroić w krążki. Na koniec można wykroić twardy środek i tym sposobem plastry będą gotowe do zjedzenia.
Ananas – właściwości lecznicze
Ananas to zdrowy owoc, który łagodzi różne dolegliwości zdrowotne. Ze względu na właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne bromelina stosowana jest m.in. jako wsparcie leczenia infekcji górnych dróg oddechowych. Badania dowiodły, że bromelina wykazuje również działanie antybiotyczne (redukuje szkodliwe bakterie), a także ma działanie przeciwwirusowe oraz zmniejsza ilość zalegającej w oskrzelach wydzieliny.
Co więcej, bromelina usprawnia procesy trawienne, redukując dolegliwości żołądkowe oraz zmniejsza obrzęki i wspomaga leczenie reumatyzmu. Istotny wpływ na stan naszego zdrowia ma także występująca w ananasie witamina C, która bierze udział w przebiegu większości procesów biologicznych i mobilizuje układ odpornościowy do efektywnej pracy.
Bromelina stosowana jest jako suplement diety np. dla sportowców i suplementów na odchudzanie oraz znajduje zastosowanie w przemyśle kosmetycznym.
Spożywanie ananasa i soku z ananasa polecane jest w celu m.in.:
- usprawnienia procesu trawienia białek, przyswajania składników odżywczych z pokarmów i procesów detoksykacyjnych,
- wsparcia w leczeniu chorób infekcyjnych górnych i dolnych dróg oddechowych,
- redukcji przewlekłych stanów zapalnych,
- wsparcia układu immunologicznego i zmniejszenia ryzyka rozwoju chorób autoimmunologicznych,
- oczyszczania jelit z zalegających mas kałowych,
- przyśpieszenia procesów przemiany materii,
- poprawy kondycji skóry,
- łagodzenia bólu oraz przyśpieszenia gojenia ran.
Spożywany regularnie miąższ ananasa i sok ananasowy dostarczają do naszego organizmu cenne antyoksydanty, które spowalniają procesy starzenia się organizmu, a także pomagają uzupełniać niedobory ważnych witamin i minerałów.
Niestety, ananas może wywoływać reakcje alergiczne. Ze spożywania tego owocu oraz soku ananasowego powinny zrezygnować nie tylko osoby uczulone, ale także osoby cierpiące na choroby wątroby i nerek, osoby, u których występują wrzody żołądka i/lub dwunastnicy, a także osoby cierpiące na nadkwasotę (zwiększone wydzielanie soku żołądkowego).
Przed zastosowaniem „kuracji” profilaktycznej i leczniczej z ananasem np. przed rozpoczęciem stosowania suplementów diety z bromeliną, warto skonsultować się z lekarzem.
Jak rośnie ananas? Uprawa ananasa w domu
Miłośnicy egzotycznych roślin mogą bez większych trudności uprawiać własne ananasy. Ananas nie jest wymagającą rośliną. Można spróbować delikatnie oderwać pióropusz liści od owocu ananasa, a następnie oberwać kilka zewnętrznych, dużych liści i umieścić pęd w wodzie. Wodę należy systematycznie wymieniać. Po kilku tygodniach powinny pojawić się korzenie. Ukorzeniony pęd wystarczy posadzić w wypełnionej ziemią uniwersalną donicy i ustawić w jasnym miejscu. Pielęgnacja ananasa uwzględnia regularne podlewanie oraz zraszanie liści rośliny.
Czytaj też:
Papaja wspiera układ trawienny i odpornościowy. Poznaj też jej inne właściwości zdrowotneCzytaj też:
Ten owoc idealnie zmiękcza mięso. Zaczęłam stosować tę sztuczkę i każdy prosi o dokładkę
Źródła:
- Zygmunt Zdrojewicz, Joanna Chorbińska, Bartosz Bieżyński, Piotr Krajewski, Prozdrowotne właściwości ananasa, Pediatryczna Medycyna Rodzinna, 14 (2), s. 133–142, 2018
- Praca zbiorowa, Ocena aktywności antyoksydacyjnej ananasa jadalnego, Pomorski Dziennik Nauk Przyrodniczych 64(3), s. 132-138, 2018
- Andrzej Sarwa, Wielki leksykon roślin leczniczych, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa, 2002