Tapioka – bezglutenowy zamiennik tradycyjnej mąki. Jakie ma właściwości?

Tapioka to produkt owiany nutką tajemnicy. Czym właściwie jest tapioka i kto może po nią sięgnąć?

Co to jest tapioka?

Tapioka to produkt skrobiowy, rodzaj kaszy, która powstaje w procesie mielenia bulwy manioku, egzotycznej rośliny bardzo odpornej na gorąco i suszę, dlatego wykorzystywaną w tropikalnych regionach świata (głównie w Ameryce Południowej i Środkowej) – zliczono, że maniok uprawia się w około 80 krajach i stanowi on główny składnik diety dla ponad 800 milionów ludzi na świecie. Tapioka cieszy się powodzeniem w Europie, podczas gdy w Ameryce Południowej je się głównie maniok, z którego jest wytwarzana.

Tapioka przypomina perełki tapioki albo granulki tapioki, nie zawiera glutenu, ma cenne właściwości odżywcze. Można ją wykorzystać na wiele sposobów, należy jednak wiedzieć, jak właściwie przygotować tapiokę, ponieważ surowa jest szkodliwa. Z kulkami tapioki świetnie smakują zarówno sosy, jak i desery.

Najczęściej spożywaną częścią manioku jest bulwa, którą można zjadać w całości, ale również zmielić na mąkę, zetrzeć. Maniok jest podstawą diety Ameryki Południowej oraz Środkowej, gdzie spożywa się go u nas w formie podobnej do ziemniaków.

Co ważne, maniok, jak również wytwarzana z niego tapioka, są produktami bezglutenowymi, bezzbożowymi i nie zawierającymi orzechów, więc mogą być bezpiecznie stosowane przez osoby z alergiami pokarmowymi.

Czy tapioka jest zdrowa?

Tapioka jest cennym źródłem witamin (m.in. znajdują się w niej witamina PP, witamina C, witaminy z grupy B), kwasów tłuszczowych, kwasu foliowego oraz składników mineralnych. Jej właściwości wspomagające pracę układu odpornościowego, układu pokarmowego i układu nerwowego sprawiają, że warto włączyć ją do swojej diety. Można ją stosować jako zamiennik mąki (np. na diecie bezglutenowej), z którego przygotujemy wiele pysznych posiłków pełnych składników odżywczych.

Tapioka zawiera także lekkostrawne białko i węglowodany, poleca się ją dla osób, które są uczulone na gluten. Jej neutralny smak sprawia, że można ją wykorzystać do zagęszczania zup, przygotowania deseru, zagęszczania musów. Ze względu na swoje właściwości tapioka znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym.

Właściwości zdrowotne tapioki

Tapioka zawiera sporo składników mineralnych, dzięki czemu wspomaga funkcjonowanie układu odpornościowego, układu nerwowego, mięśniowego oraz sercowo-naczyniowego. Znajdują się w niej witaminy i składniki mineralne, które korzystnie oddziałują na gospodarkę lipidową i wspierają metabolizm tłuszczów. Oprócz tego tapioka jest bogata w witaminy z grupy B (m.in. B2 oraz B6), dzięki czemu wspiera funkcjonowanie układu nerwowego.

Tapioka a układ sercowo-naczyniowy

Tapioka zawiera witaminy z grupy B oraz witaminę C, a także żelazo, dlatego wspiera pracę mięśnia sercowego. Może pomóc uregulować ciśnienie krwi, zapobiec rozwoju nadciśnienia.

Tapioka a układ pokarmowy

Tapioka odznacza się właściwościami, dzięki którym jest bezpieczna dla osób chorujących na dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Można ją stosować nawet u osób z wrzodami jelita grubego, chorych na raka jelita grubego, na zapalenie żołądka. Jest lekkostrawna, nie powoduje alergii i nie zawiera glutenu, dlatego można z niej przyrządzać smaczne i pyszne dania dla całej rodziny. W dodatku zawiera wartości odżywcze, które wspierają funkcjonowanie organizmu.

Wartości odżywcze tapioki

W tapioce znajdują się:

• kwas foliowy
• witaminy z grupy B
• witamina PP
• witamina C
• żelazo
  
• cynk
• wapń
• magnez
• krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe

Właściwości tapioki

1. Zawartość składników odżywczych

Tapioka stanowi źródło witaminy C, tiaminy (witaminy B1), ryboflawiny (witaminy B2) i niacyny (witaminy B3). Produkt zawiera również wapń, żelazo, fosfor i potas, jednak w mniejszej ilości niż np. ziemniaki czy buraki. W tapioce znajduje się też, jak wskazują dane USDA National Nutrient Database for Standard Reference, bardzo mało błonnika (0,19 g w 100 g), za to dużo węglowodanów (88,69 g w 100 g). Tapioka wytwarzana z manioku może być dobrym źródłem składników odżywczych, zwłaszcza dla osób z chorobami układu trawiennego oraz uczulonych na gluten.

2. Kaloryczność tapioki

Tapioka jest produktem wysokokalorycznym – w 100 g suchej tapioki znajduje się aż 358 kcal. Dlatego jest tak ceniona w krajach rozwijających się, gdzie stanowi cenne źródło pożywienia, jednak warto pamiętać, że regularne spożywanie wysokokalorycznych produktów wiąże się z przyrostem masy ciała i większym ryzykiem rozwoju otyłości.

Warto jednak dodać, że tapioka jest lekkostrawna, więc może być spożywana przez osoby z kłopotami żołądkowymi, dzieci i osoby starsze. Jest też pozbawiona smaku, dlatego można ją wykorzystać na wiele sposobów.

3. Źródło skrobi opornej

Tapioka stanowi źródło skrobi opornej, czyli rodzaju węglowodanu odpornego na działanie enzymów trawiennych, o podobnych właściwościach do błonnika rozpuszczalnego – w niezmienionej formie przechodzi do jelita grubego i stanowi pożywkę dla przyjaznych bakterii jelitowych. Dzięki temu pomaga zwalczać stan zapalny i wspomaga zdrowie układu pokarmowego. Zbadano również, że skrobia oporna może pomóc w kontrolowaniu poziomu cukru we krwi i zwiększać poczucie sytości, a zmniejszać chęć na zjedzenie czegoś. Warto jednak dodać, że tapioka – jako produkt obróbki manioku – ma tych dobroczynnych właściwości mniej niż sam maniok.

4. Tapioka jako produkt dla alergików

Jak wspomniano wyżej, maniok, z którego wytwarza się tapiokę, jest rośliną bezglutenową i bezzbożową, więc i sama tapioka może być bezpiecznie spożywana przez osoby z alergią pokarmową, taką jak np. alergia na gluten, celiakia. Na pewno nie spowoduje u nich uczulenia.

Czy tapioka jest tucząca?

100 g surowej tapioki zawiera około 358 kalorii. Poprzez wchłanianie wody po ugotowaniu zawartość kaloryczna tapioki spada i to niemal o połowę! Z tego względu tapiokę mogą spożywać osoby, które chcą zrzucić zbędne kilogramy. Poleca się ją również ludziom z problemami trawiennymi.

Zastosowanie tapioki

Tapioka, pierwotnie w formie kaszy bądź kuleczek, po ugotowaniu pęcznieje i staje się przezroczysta. Dlatego też używa się jej jako zagęszczacza do zup i sosów – po ugotowaniu zamienia się w przezroczystą, żelową masę. Nierzadko stanowi ona również dodatek do słodkich potraw mącznych: naleśników, racuchów, budyniu, sufletów itp. Tapioka jest też pewnie znana miłośnikom kultury koreańskiej i bubble tea – w tych kolorowych herbatach pływają kuleczki, które nie są niczym innym niż tapioką właśnie przygotowywaną z manioku. Jej popularność znacznie wzrosła, gdy zaczęto powszechnie sprzedawać bubble tea - herbata z kuleczkami stała się hitem, a tapioką zaczęto mocniej się interesować.

Jak gotować tapiokę?

Aby przygotować tapiokę, najpierw rozgrzej patelnię lub zagotuj wodę w garnku. Tapiokę wrzuca się do wrzącej wody w proporcji 2-3 łyżki na jedną szklankę wody. Następnie należy gotować tapiokę na małym ogniu przez około 10-15 minut, co jakiś czas mieszając – do czasu, gdy kulki będą niemal przezroczyste. W czasie gotowania poprzez pochłanianie wody kulki zaczynają stopniowo pęcznieć i zmieniać kolor na przezroczysty. Gdy tak się stanie, oznacza to koniec gotowania i tapiokę można wykorzystać do przygotowania jakiegoś dania. Tapiokę przed spożyciem trzeba zawsze najpierw poddać obróbce termicznej, ponieważ w postaci surowej może być trująca. Jeśli mamy wątpliwości, czy ugotujemy ją prawidłowo, możemy zdecydować się na zakup gotowych produktów.

Czy niedogotowana tapioka jest szkodliwa?

Spożywanie tapioki jest bezpieczne tylko wtedy, gdy jest ona ugotowana. Podobnie jest z maniokiem – bulwy manioku można jeść jedynie po dokładnym wypłukaniu, ugotowaniu i wysuszeniu. Dzieje się tak, ponieważ surowa tapioka zawiera szkodliwe i toksyczne związki, m.in. glikozyd manihotoksyna, który może przekształcać się w kwas pruski. Zjedzenie surowej tapioki może grozić zatruciem.

Co można zrobić z tapioki?

W związku z tym, że tapiokę pozyskuje się z manioku i ma ona neutralny smak, można ją wykorzystać do wielu różnych potraw. Stosuje się ją do zagęszczania musów, sosów i zup, wytwarzania bubble tea. Można z niej przygotować również smaczne desery. Wystarczy dodać do niej cukier trzcinowy z mleczkiem kokosowym oraz ekstrakt z wanilii, żeby otrzymać pyszny deser. Tego rodzaju deser można przyrządzić również z dodatkiem innego słodzika.

Gdzie kupić tapiokę?

Tapioka nie jest powszechnie dostępna w zwykłych sklepach spożywczych (choć zdarza się, że można ją tam znaleźć), za to w tych ekologicznych jej zakup nie powinien stanowić problemu, podobnie ze sklepami internetowymi. Znajdziemy ją też w sklepach ze zdrową żywnością. Cena tapioki za kilogram jest zróżnicowana, wynosi około 10-20 zł.

Czytaj też:
Kiełki – dlaczego warto je spożywać? Jest co najmniej 6 powodów