Czym jest cheat meal?
„Cheat meal”, „cheat day” i „clean cheat meal” to modne ostatnio terminy, którymi posługują się osoby polecające różne diety. Cheat meal ma za zadanie odciążyć psychikę i pomóc zapomnieć o wyrzeczeniach związanych ze stosowaniem diety redukcyjnej. Cheat meal i cheat day powinny być zaplanowane, co pozwala zyskać motywację do stosowania diety przed oszukanym posiłkiem i oszukanym dniem.
Ideą tzw. cheat meal jest m.in. chwilowe zaspokojenie ochoty na pokarmy, które są zakazane w zdrowej diecie odchudzającej – zaliczamy do nich m.in. fast foody takie jak burger lub pizza. Zwolennicy cheat meal przekonują, że oszukany posiłek wpływa nie tylko na kondycję psychiczną, pomagając uniknąć zniechęcenia i spadku motywacji, ale także ma pozytywny wpływ na efekty stosowania diety – cheat meal ma przyspieszyć metabolizm i podnosić poziom leptyny (tzw. hormonu sytości).
Co o cheat meal sądzą specjaliści?
W teorii założenia cheat meal wydają się kuszące, jednak w praktyce okazuje się, że posiłek oszukany ma nie tylko zalety, ale także wady. Specjaliści od spraw żywienia oraz psychodietetycy z dystansem podchodzą do tego sposobu na pokonanie zachcianek żywieniowych. To samo tyczy się tzw. cheat day, czyli oszukanego dnia. Choć ogólne założenia cheat meal i cheat day mogą zachęcać do eksperymentowania na diecie, to w dłuższej perspektywie, takie eksperymenty mogą spowodować więcej szkody niż pożytku.
Czytaj też:
Zafiksowani na utracie kilogramów. Czy istnieje dieta cud?
Cheat meal, czyli oszukany posiłek, który ma więcej wad niż zalet
Stosowanie diety redukcyjnej to wyzwanie. Odchudzanie wymaga nie tylko przestrzegania zasad zdrowego odżywiania, które stanowią podstawę bezpiecznej redukcji tkanki tłuszczowej, ale także silnej woli i motywacji do działania. Podczas odchudzania nie można również zapomnieć o aktywności fizycznej.
Wiele osób odchudza się na własną rękę, co wiąże się z wieloma zagrożeniami. Będąc na restrykcyjnej diecie, która nie została dostosowana do naszego wieku, stanu zdrowia i poziomu aktywności fizycznej, ochota na niezdrowe pokarmy pojawia się bardzo często. W takiej sytuacji cheat meal może prowadzić do zaburzeń odżywiania w postaci m.in. kompulsywnego objadania się.
Ideą cheat meal jest uniknięcie wyrzutów sumienia, które pojawiają się, gdy złamiemy zasady diety. Cheat meal ma przyspieszać spowolniony dietą metabolizm i regulować apetyt, ale... oszukany posiłek może również spowodować efekt odwrotny do zamierzonego, niwecząc efekty wcześniejszej pracy. Cheat meal pozwala na chwilę zapomnieć o stosowaniu diety, co może także utrudniać powrót do zdrowych nawyków żywieniowych.
Włączenie do diety oszukanych posiłków powoduje, że jesz to, na co masz ochotę w dowolnej ilości. Najczęściej jest to niezdrowe jedzenie, które stanowi źródło węglowodanów prostych, tłuszczów i soli. Jeżeli możesz jeść, co chcesz, to łatwo tracisz kontrolę nad spożywanymi kaloriami i sięgasz po duże porcje pokarmów. Jednorazowe dostarczenie do organizmu dużej objętościowo porcji pokarmów przyczynia się do rozciągania ścian żołądka oraz powoduje problemy trawienne i bóle brzucha.
Jedzenie wszystkiego, na co mamy ochotę w ramach cheat meal, może zaburzać funkcjonowanie organizmu oraz sprzyjać gromadzeniu tkanki tłuszczowej. Wystarczy policzyć kalorie i może się okazać, że jeden oszukany posiłek ma kaloryczność równą dziennej kaloryczności stosowanej diety. Jeżeli wydaje Ci się, że szybko spalisz nadprogramowe kalorie przez kolejne dni, stosując się do zasad diety redukcyjnej, to może być wręcz przeciwnie – wiele w tym przypadku zależy od indywidualnej kondycji organizmu.
Zaletą cheat meal jest możliwość uniknięcia wyrzutów sumienia i poczucia winy, które pojawia się, gdy sięgniemy po zakazany produkt spożywczy. Komfort psychiczny związany z oszukanym posiłkiem jest jednak chwilowy, a jego odczuwanie i „wrzucanie na luz” zbyt często, może spowodować, że odstępstwa od diety zaczniemy stosować nie raz w tygodniu, ale niemal codziennie.
Cheat meal w diecie sportowców
Cheat meal jest często elementem żywienia sportowców, którzy przez długie miesiące muszą stosować restrykcyjną dietę, jednak nie zawsze oszukane posiłki sprawdzają się w przypadku zwykłych śmiertelników. Nie należy porównywać organizmu np. zawodników sportów sylwetkowych do organizmu osoby, która przez długie lata źle się odżywiała i stroniła od aktywności fizycznej. Istotną różnicą pomiędzy korzystającym z dobrodziejstw oszukanego dnia sportowcem i osobą z otyłością jest m.in. ogólny stan zdrowia. Nadwaga i otyłość wpływają na gospodarkę hormonalną, a także powodują zaburzenia w funkcjonowaniu większości układów i narządów, prowadząc do pogorszenia się ogólnej kondycji zdrowotnej.
Sportowcy mają doskonałą kondycję fizyczną, dlatego cheat meal lub cheat day w tym przypadku wiąże się z niewielkim zagrożeniem utratą efektów treningów i stosowania diety.
Cheat day (oszukany dzień) – wady i zalety
Gdy mamy ochotę na niezdrowe pokarmy podczas stosowania diety redukcyjnej, to nie tylko z pomocą przychodzi cheat meal, ale także cheat day. Oszukany dzień pozwala jeść do syta, uniknąć uczucia głodu, przestać przejmować się liczeniem kalorii oraz od rana do wieczora żyć w sposób, który nie uwzględnia dietetycznych wyrzeczeń. Cheat day jest bardziej niebezpieczny niż cheat meal, bo zwiększa ryzyko utraty kontroli nad ilością spożywanych kalorii. Cheat day może szybko przeobrazić się cheat week, a następnie możemy na dobre zapomnieć o stosowaniu diety, na nowo przyzwyczajając się na przykład do częstego jedzenia fast foodu.
Korzystanie z możliwości jedzenia bez wyrzeczeń w ramach tzw. cheat meal i cheat day to wyzwanie dla naprawdę zdyscyplinowanych i zdeterminowanych m.in. zawodowych sportowców. Zwykły śmiertelnik, który stosuje dietę na własną rękę, może na oszukanym posiłku i oszukanym dniu jedynie stracić. Warto zadać sobie pytanie, kogo tak naprawdę chcemy oszukać? Dietę, siebie, a może osoby z naszego otoczenia?
Zdrowy cheat meal
Sposobem na uniknięcie zagrożeń, które powoduje oszukany posiłek i oszukany dzień ma być clean cheat meal, czyli zdrowy clean meal, który nie uwzględnia zakazanych w naszej diecie pokarmów. Zdrowy cheat meal to oszukany posiłek, który składa się z dozwolonych w diecie produktów, ale w większej ilości.
Zdrowy cheat meal redukuje uczucie głodu oraz zapewnia poprawiające nastrój uczucie sytości. Nie dostarcza jednak do organizmu szkodliwych węglowodanów prostych i nadmiaru tłuszczu.
Żadna z opcji oszukanych posiłków nie powinna stanowić elementu codziennego jadłospisu, bo oszukiwanie na diecie wcześniej lub później powoduje utratę efektów odchudzania. W przypadku osób, które tyją z powodu zaburzeń odżywiania oszukany posiłek i cały dzień wolny od diety mogą nasilić objawy związane z chorobą o podłożu emocjonalnym.
Akceptowanie niezdrowego sposobu odżywiania jest potencjalnym zagrożeniem. Przyzwolenie na spożywanie raz w tygodniu posiłku typu fast food w przypadku osoby z nadwagą i otyłością nie jest zalecane przez dietetyków i psychodietetyków.
Należy pamiętać, że każdy z nas jest inny. Różnimy się nie tylko pod względem stanu zdrowia, ale także tyjemy z innych przyczyn i w różnym tempie spalamy nadmiar tkanki tłuszczowej. U części osób cheat meal lub cheat day, a nawet cheat week nie spowodują poważnych problemów z redukcją masy ciała i przyczynią się do szybszego spalania tkanki tłuszczowej, jednak znajdą się też osoby, które przez oszukany posiłek i oszukany dzień narażą się na utratę efektów odchudzania.
Czytaj też:
Odchudzasz się, a waga nie spada? Zobacz, jak pokonać efekt plateauCzytaj też:
Nie możesz schudnąć? Dowiedz się, jakie są 3 najczęstsze błędy w diecie
Źródła:
- Murray SB, Pila E, Mond JM, „Cheat meals: A benign or ominous variant of binge eating behavior? Appetite”. 2018 Nov 1;130:274-278
- Kyle T. Ganson, Mitchell L Cunningham, Eva Pila, Rachel F. Rodgers, „Characterizing cheat meals among a national sample of Canadian adolescents and young adults”, DOI:10.1186/s40337-022-00642-6