Owoce morza stanowią źródło cennych składników odżywczych. Kalmary są niskokaloryczne, co sprzyja utrzymaniu szczupłej sylwetki oraz bogate w pełnowartościowe białko, witaminy, sole mineralne, a także kwasy tłuszczowe omega-3. Ze względu na specyficzny wygląd i lekko gumowatą konsystencję kalmary cieszą się w Polsce nieco mniejszą popularnością niż np. krewetki. Warto jednak się do nich przekonać, bo prawidłowo przyrządzone mięso kalmarów, zachwyca subtelnym smakiem.
Kalmary – co warto wiedzieć?
Kalmary (rząd: kałamarnice, rodzina: kalmarowate) należą do owoców morza. Poznamy je po wydłużonym, wrzecionowatym ciele, dużej głowie i wyłupiastych oczach. Te owoce morza mają aż dziesięć ramion, z których dwa są dłuższe. Kalmary żyją w morzach i oceanach na całym świecie. Te głowonogi są mięsożerne – żywią się m.in. rybami i skorupiakami.
Wyróżniamy wiele gatunków kalmarów, które różnią się pod względem wielkości – niektóre osobniki osiągają długość nawet kilku metrów (licząc od czubka głowy do końca najdłuższych ramion). Jednak zastosowanie kulinarne znajdują przede wszystkim niewielkie kalmary.
W budowie kalmarów wyróżniamy część grzbietową i część brzuszną, w której znajdują się wnętrzności. Kalmary poruszają się m.in. dzięki narządowi, który nazywany jest lejkiem lub syfonem. Na zewnątrz ich ciała znajduje się cienka, elastyczna chitynowa muszla, zredukowana do obrośniętej płaszczem płytki. Z płaszcza kalmarów wytwarzane są boczne płetwy.
Kalmary to jedne z wielu owoców morza, które mają istotne znaczenie gospodarcze. Niestety, intensywne połowy i zanieczyszczenie środowiska wodnego sprawiają, że część z przedstawicieli kalmarowatych zagrożona jest wyginięciem.
Warto wiedzieć, że kalmary to wyjątkowo uniwersalne pod względem możliwości zastosowania owoce morza – można je przyrządzić na wiele sposobów np. smażyć kalmary na głębokim tłuszczu i podawać z frytkami lub, w wersji dietetycznej, dusić z różnymi przyprawami (np. chili,) bądź grillować.
Kalmary – wartości odżywcze
Kalmary dostarczają do organizmu cenne witaminy i minerały oraz białko, jednak w porównaniu do innych owoców morza, mają dużo cholesterolu oraz mało żelaza.
Jedząc kalmary, możemy natomiast uzupełnić niedobory m.in. witaminy A, niektórych witamin z grupy B (w tym kwasu foliowego), a także witaminy E i C. Mięso kalmarów stanowi również źródło m.in. potasu, magnezu, fosforu i wapnia, a także wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3.
100 g kalmarów dostarcza do organizmu około 90 kcal, około 15 g białka i 3 g węglowodanów, 1,3 g tłuszczów oraz blisko 250 mg cholesterolu. Kaloryczność kalmarów zwiększa przygotowywanie ich w panierce na głębokim oleju.
Właściwości zdrowotne kalmarów
Pomimo wysokiej zawartości cholesterolu, kalmary mogą stanowić składnik zdrowej diety. Spożywanie kalmarów wpływa na pracę układu nerwowego, sercowo-naczyniowego i mięśniowego, wspiera zdrowie kości i zębów oraz pracę tarczycy. Kalmary pomagają również zadbać o kondycję włosów, skóry i paznokci oraz redukują stany zapalne.
Spożywanie kalmarów w umiarkowanych ilościach nie powinno w negatywny sposób wpłynąć na poziom cholesterolu LDL. Warto pamiętać, że cholesterol jest niezbędny do przebiegu wielu procesów biologicznych – lepiej dla naszego zdrowia, gdy jego źródłem są owoce morza, a nie np. bezwartościowe pod względem odżywczym fast-foody.
ABC przygotowywania kalmarów, czyli co można z nich przyrządzić?
Zarówno świeże kalmary, jak i kalmary mrożone wymagają nieco wysiłku, aby powstało z nich smaczne danie. Po pierwsze i najważniejsze – jeżeli poddamy kalmary zbyt długiej obróbce termicznej, to staną się gumowate lub bardzo twarde.
Mrożone kalmary musimy przygotować zaraz po rozmrożeniu, zapobiegając rozwojowi szkodliwych bakterii. Świeże kalmary także zaliczane są do grupy nietrwałych produktów spożywczych, dlatego powinny zostać przyrządzone zaraz po zakupie.
Chcąc samodzielnie przygotować potrawę z kalmarami, możemy inspirować się składem np. dań kuchni azjatyckiej lub kuchni śródziemnomorskiej, które obfitują w różne przepisy z tymi owocami morza.
Kałamarnice możemy wykorzystać do przygotowania m.in. bogatej w różne owoce morza hiszpańskiej paelli, istryjskiego risotto z kalmarami, a także sałatek, bo ich łagodny smak doskonale współgra ze smakiem różnych warzyw. Doskonale smakują też kalmary w towarzystwie sosu pomidorowego i makaronu.
W Polsce najpopularniejsze są kalmary smażone w panierce. Możemy przygotować je w ekspresowym tempie. Aby zrobić kalmary smażone, wlewamy do garnka (głębokiej patelni lub frytkownicy) olej i rozgrzewamy go do temperatury ok. 180 stopni Celsjusza. Krążki kalmarów moczymy w roztrzepanym białku jajka, a następnie obtaczamy w panierce. Jej nadmiar strącamy przed umieszczeniem kalmarów w gorącym tłuszczu. Kalmary należy smażyć do uzyskania złotego koloru, czyli przez 1-2 minuty na każdej stronie. Po wyciągnięciu z oleju układamy owoce morza na ręcznik papierowy, by odsączyć nadmiar tłuszczu.
Osoby, które obawiają się, że nie poradzą sobie z samodzielnym przyrządzeniem kalmarów, mogą skorzystać z produktów gotowych – panierowane krążki kalmarów dostępne są w większości dużych supermarketów.
Czytaj też:
Owoce morza pełne plastiku. Nowe badanie wykazało go w każdej próbceCzytaj też:
Małże – wartości odżywcze, gatunki jadalne i sposób przygotowania
Źródła:
- Ludwik Żmudziński, Żywe skarby mórz, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, 1980
- Hanna Królikowska, Ryby i owoce morza, Wydawnictwo Konemann, 2000
- Małgorzata Chudzik, Anna Kwiatkowska, Wiesław Wiśniewolski, Owoce morza i ryby, Wydawnictwo Muza, Warszawa, 2001