Niska masa ciała może stać się przyczyną kompleksów – dotyczy to zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Osoby bardzo szczupłe powinny przede wszystkim wykonać badania diagnostyczne w celu wykluczenia chorób, które mogą powodować chudnięcie lub problemy z przybieraniem na wadze. Wykrycie jakichkolwiek chorób, które mają pośredni lub bezpośredni wpływ na masę ciała, powinno skłonić do konsultacji z dietetykiem, który w sposób indywidualny dobierze odpowiednią dietę.
Jakie schorzenia mogą powodować niedowagę?
Choroby, które mogą powodować chudnięcie lub problemy z przybieraniem na wadze to m.in.:
- zaburzenia odżywiania,
- depresja,
- zaburzenia hormonalne np. nadczynność tarczycy,
- zaburzenia metaboliczne,
- zaburzenia wchłaniania składników odżywczych,
- AIDS,
- choroby pasożytnicze,
- uzależnienia np. palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu,
- choroby nowotworowe.
Objawy, które mogą wskazywać, że niska masa ciała ma związek ze złym stanem zdrowia to np. przewlekłe zmęczenie, osłabienie, nadmierna senność, zawroty głowy, omdlenia, brak apetytu, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego np. ból brzucha, wymioty i biegunki, pogorszenie się stanu włosów i skóry, obniżony nastrój.
Bardzo niepokojące jest nagłe chudnięcie. Osoby, które zauważają spadek masy ciała, choć nie stosują diety i nie zmieniły trybu życia, koniecznie powinny zgłosić się do lekarza i wykonać badania.
Niska masa ciała zapisana w genach
W większości przypadków niska masa ciała nie jest związana z poważnymi schorzeniami. Wiele osób z niedowagą ma genetycznie uwarunkowaną szybką przemianę materii. Jeżeli niska masa ciała utrzymuje się od dawna, dobrze się czujemy, nie mamy objawów niedożywienia, a badania okresowe nie ujawniają żadnych nieprawidłowości, to niska masa ciała najpewniej związana jest z genami. Fenomen genetycznej szczupłości osób, które jedzą bez umiaru, nie odmawiają sobie wysokokalorycznych potraw i zachowują zgrabną sylwetkę, od dawna pozostaje przedmiotem badań. Takie osoby określane są jako przewlekle szczupłe lub naturalnie szczupłe.
Ważne! O przewlekłej lub naturalnej szczupłości mówimy jedynie, gdy niska masa ciała nie jest związana z restrykcjami żywieniowymi i zaburzeniami odżywiania, brak jest zaburzeń hormonalnych i zaburzeń miesiączkowania, brak jest symptomów niedożywienia, zasoby tkanki tłuszczowej utrzymują się na prawidłowym poziomie, a bilans energetyczny jest neutralny lub dodatni. Co więcej, u osób naturalnie szczupłych przyrost masy ciała jest stabilny, co można zaobserwować na krzywej centylowej.
Osoby przewlekle szczupłe mają poważne problemy z przybieraniem na wadze. W przypadku kobiet można zauważyć np. bardzo szybki powrót do sylwetki sprzed ciąży.
Można żyć z szybką przemianą materii, która jest przyczyną nadmiernego spalania kalorii, i cieszyć się brakiem tendencji do tycia, ale nie każdemu to odpowiada. Całe szczęście, są skuteczne sposoby, aby szybko i zdrowo przybrać na wadze, poprawiając wygląd sylwetki! Warto jednak pamiętać, że przed zastosowaniem diety na przytycie, trzeba wykonać badania, aby sprawdzić, czy niskie BMI nie ma związku z zaburzeniami w funkcjonowaniu organizmu.
Zastanawiasz się, jak przytyć? Tego nie rób, jeżeli chcesz zdrowo przybrać na wadze
Nie tylko podczas odchudzania powinniśmy pamiętać o zachowaniu zdrowego rozsądku oraz przestrzeganiu zasad zdrowego odżywiania i zdrowego stylu życia. Warto przed rozpoczęciem stosowania diety na przytycie dowiedzieć się więcej na temat prawidłowych proporcji poszczególnych składników odżywczych w codziennej diecie. Odpowiedni rozkład makroskładników i mikroskładników jest bardzo ważny na redukcji oraz przy budowaniu masy. Co ważne – wzrost masy ciała nie powinien mieć związku ze stosowaniem niezdrowej, wysokokalorycznej diety, której podstawę stanowią produkty wysoko przetworzone. Są one źródłem niezdrowych tłuszczów, węglowodanów prostych, a także różnych dodatków do żywności, które nie służą zdrowiu. Dieta na przytycie musi być zdrowa i dopasowana do wieku, płci, poziomu aktywności fizycznej oraz stanu fizjologicznego. Nie należy stosować samodzielnie wybranej diety u dzieci i młodzieży, kobiet ciężarnych i karmiących piersią, osób przewlekle chorych i seniorów!
Osoby chcące przytyć często zaczynają odżywiać się tłustymi, słodkimi i mało wartościowymi pod względem odżywczym produktami. Puste kalorie tuczą, jednak powodują także pogorszenie się stanu zdrowia – zbyt niska masa ciała nie zwalnia z konieczności przestrzegania zasad zdrowego odżywiania! Dodatni bilans energetyczny powinien uwzględniać produkty, które zapewniają prawidłowe funkcjonowanie organizmu, dostarczając wartościowych składników odżywczych!
Jak szybko przytyć domowymi sposobami?
Jeżeli chcesz zdrowo przytyć, to:
- ustal wartość kaloryczną diety, uwzględniając całkowitą przemianę materii – dieta na przytycie powinna dostarczać 300-500 kcal więcej niż potrzebuje organizm,
- nie sięgaj po fast foody, napoje gazowane, słodzone napoje owocowe, napoje energetyczne,
- z umiarem spożywaj słodycze i słone przekąski – najlepszym wyborem są domowe zamienniki sklepowych produktów np. upieczone samodzielnie ciasto, chipsy ziemniaczane lub z innych warzyw robione w piekarniku,
- odżywiaj się regularnie – unikaj spożywania bardzo obfitych posiłków, które mogą powodować zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego,
- spożywaj częściej mniejsze porcje pokarmów – unikniesz niepotrzebnego rozciągania żołądka,
- postaw na produkty gęste odżywczo – produkty te wyróżniają się wysoką zawartością składników odżywczych w małej porcji,
- uwzględnij w codziennym jadłospisie produkty o wysokiej wartości kalorycznej np. suszone owoce (np. suszone gruszki), zdrowe tłuszcze np. oleje roślinne i oliwy z pierwszego tłoczenia, orzechy i masło orzechowe, nasiona, pestki dyni, nasiona słonecznika,
- pamiętaj, że w twoim jadłospisie musi znaleźć się miejsce na śniadanie, drugie śniadanie, obiad, podwieczorek i kolację – regularne dostarczanie organizmowi energii jest bardzo ważne,
- nie rezygnuj z aktywności fizycznej,
- pamiętaj, że proces przybierania na wadze zależy od wielu czynników i nie zawsze przebiega w „książkowy” sposób – wzrost masy ciała, podobnie jak odchudzanie, przebiega w indywidualnym tempie.
Co jeść, żeby przytyć?
Dieta na przytycie musi być różnorodna i bogata w zdrowe produkty spożywcze. Aby zdrowo przytyć, trzeba zwrócić uwagę nie tylko na kaloryczność diety, ale także jakość spożywanych produktów. Dieta na przytycie powinna uwzględniać:
- pełnoziarniste produkty zbożowe,
- białko pochodzenia zwierzęcego – chude mięso, tłuste ryby morskie, ryby słodkowodne, nabiał np. jogurt naturalny, twaróg, kefir,
- warzywa liściaste, warzywa korzeniowe, warzywa owocowe, warzywa kapustne,
- owoce i samodzielnie przygotowane soki oraz koktajle owocowe i owocowo-warzywne.
Osoby, które chcą przytyć, mogą dowolnie wybierać spośród zdrowych produktów spożywczych. Nadwyżkę kaloryczną bez konieczności przejadania się zapewniają produkty, które podczas stosowania diety odchudzającej trzeba spożywać z umiarem np. świeże i suszone owoce, pełnoziarniste kasze, pełnoziarniste płatki, pełnoziarniste pieczywo, pestki i nasiona. Uzupełnieniem diety mogą być środki specjalnego przeznaczenia żywieniowego np. odżywki białkowe, które okazują się bardzo pomocne nie tylko podczas budowania masy mięśniowej. Zdrowa dieta dla osób szczupłych, które są w okresie rekonwalescencji po przebytych chorobach, może uwzględniać żywność specjalnego przeznaczenia medycznego, która pomaga odzyskać siły, dostarczając optymalnie zbilansowany zestaw składników odżywczych w niewielkiej pod względem objętości porcji płynnego posiłku.
Warto pamiętać, że aby zwiększyć masę ciała, powinniśmy zwrócić uwagę nie tylko na to, ile jemy. Równie ważne jest to, co jemy – dieta powinna być nie tylko tucząca, ale przede wszystkim nie może zaszkodzić naszemu zdrowiu. Zawsze przed rozpoczęciem stosowania diety na przytycie warto skonsultować się z lekarzem i dietetykiem.
Czytaj też:
Filet z kurczaka na obiad. To danie przygotujesz w pół godzinyCzytaj też:
Niedobór białka w diecie – objawy i skutki. Jak uzupełnić białko w organizmie?
Źródła:
- M. Jarosz, E. Rychlik, K. Stoś, J. Charzewska, Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020
- M. Majewski, M. Marciniak, Jak zdrowo przytyć. Dieta i jadłospisy, Wydawnictwo EscapeMagazine.pl, 2023
- L. Ostrowska, Dietetyka. Kompendium, Wydanie I, Wydawnictwo PZWL, 2020